Day: 27. mars, 2006

Þreyttur að kveldi aðgerðalítils dags

Grein í Steingerði tilbúin. Hún fjallar um mikilvægi listarinnar. Þá eru allar áætlaðar greinar skrifaðar, vona þær verði ekki fleiri í bili. Fékk smá sjokk í svona mínútu þegar ég var nýbúinn að skrifa hana og upp kom sá möguleiki að Steingerður væri þegar farin í prentun. Við nánari eftirgrennslan reyndist það sem betur fer ekki rétt.

Sjálfsagt klára ég lagfæringar á stóru ritgerðinni á morgun og læt binda inn daginn eftir. Geri ráð fyrir hilluplássi inni á bókasafni, líkt og hlaut rannsókn okkar Brynjars frá í fyrra.

En af skrifum hef ég fengið nóg í bili og nú þrái ég komu vorsins og sumars án nokkurra annarra skylda en að mæta í vinnuna að morgni dags. Held ég hafi sjaldan verið eins útjaskaður og útkeyrður af akademískri metnaðargirni. Og hver verður svo tilfinningin að sjá öll þessi ár standa sem tölur á blaði? Eru það ekki vonbrigði, eftir alla þá lífsreynslu og þroska sem maður hefur meðtekið á svo löngum tíma? Félagslegi þátturinn er allt námið. Tölurnar eru einskis virði. Áreiðanlega verður útskriftin andklímax dauðans. En það er víst andklímaxinn sem er mælikvarði á getu og gerir fjölskyldur svo stoltar.

Múr, rok, virkjun

Múrgrein dagsins er víst eftir mig þótt skammstöfunin á nafninu mínu sé eitthvað kindarleg (uppfært: hún hefur nú verið löguð).

Ég er ekki mikill aðdáandi fárviðris, nema sé ég innandyra í hálfrökkvu herbergi undir sæng með tebolla og góða bók. Þó var ég sérstaklega lítt hrifinn í dag af að þurfa að plokka sandkorn úr augunum við hvert fótmál.

Það er greinilegt að öryggiseftirlit er sérstaklega mikið við Kárahnjúka. Það sést á fjölda þeirra sem látið hafa lífið við gerð virkjunarinnar. Er þetta sá fjórði? Kárahnjúkavirkjun er áreiðanlega hættulegasti vinnustaður Íslands fyrr og síðar!

Jafnréttisumræðan

Í hvert einasta sinn sem umræðan um jafnrétti fer af stað mætti halda að hún væri ný af nálinni, altént ef miðað er við háværustu gagnrýnisraddirnar. Til dæmis sér nú loks fyrir endann á baráttu samkynhneigðra fyrir sjálfsögðum réttindum. Til stendur að þeim verði veitt öll réttindi, utan þau að Alþingi hefur ákveðið að þrýsta ekki á þjóðkirkjuna að afsala sér valdi sínu til að meina öðrum trúfélögum að gifta homma og lesbíur. Það kemur innan skamms, höfum ekki áhyggjur af því. Höfum heldur áhyggjur af þeim sem finna meinbugi á þessu.

Umræðan um réttindi samkynhneigðra er ekki ný undir sólinni. Gegnum árin hefur óréttlæti gegn hinum sundurleitustu hópum verið afnumið með lagasetningum, enda þótt samfélagið hafi kannski ekki alltaf látið sér segjast eins fljótlega. Þannig var til að mynda réttindabarátta þeldökkra mikið heillaspor í mannkynssögunni og almennt mun nú viðurkennt að mismunun á grundvelli húðlitar sé fáránleg. Að minnsta kosti viðurkenna það flestir. Sumir viðurkenna svo ef til vill réttindi svartra en finnast Thailendingar öllu verri. En það er önnur saga. Áreiðanlega héldu margir að baráttumenn væru að grínast, svona rétt eins og ég held stundum að rasistar séu að grínast. Grátlegt hve sjaldan ég hef rétt fyrir mér um það.

Deila má um nytsemi baráttuaðferða súffragettanna, og mikið djöfull þótti nú sjálfsagt uppi á þeim typpið, þessum „kerlingartuðrum“, á sínum tíma. Í jafnréttisbaráttunni er enginn spámaður samtíma síns. Engu að síður hrundu þær af stað ferli sem í dag hefur stuðlað að mikilli vitundaraukningu um kjör og aðstæður kvenna, og almennt mun viðurkennt að konur skuli hvarvetna standa körlum jafnfætis. Ekki munu þó allir sammála um hvort svo sé í reynd.

Þegar öllu er á botninn hvolft reynist barátta kvenna langt frá því að vera lokið. Alls kyns groddalegar setningar heyrast víðast hvar í hinu daglega lífi, og fordómar, duldir sem meðvitaðir, grassera meðal ótrúlegustu einstaklinga. Helstu gáfumenni í hópi andstæðinga feminismans klifra upp á köllunarkletta samfélagsins hrópandi að konurnar séu komnar til að taka af þeim typpið, að þær kunni ekki að keyra, að þeim beri ekki að greiða sömu laun vegna minna físíkalítets. Þetta er eiginlega eins grátlegt og það er fyndið. Og nú nýlegast átti vor allranáðugasti utanríkisráðherra gott innlegg inn í sívaxandi flóru karllægrar rhetóríkur. Eftir stendur að baráttu kvenna er síst lokið, en þó virðast flestir á einu máli um jafnrétti kvenna og karla. Hvað veldur?

Umræðan um réttindabaráttu samkynhneigðra tekur reglulega út yfir allan þjófabálk. Ónefndir trúarleiðtogar finna því allt til foráttu að „þessu fólki“ verði gert heimilt að ala upp börn, „þetta fólk“ muni snúa þeim til saurugs lifnaðarháttar, að það sé vísindalega sannað að „þetta fólk“ sé verri foreldrar en „við hin“. Allt eru þetta lygar, sprottnar upp af fáfræði og mögulega trúarofstæki. Á sama hátt og svartir þóttu aðeins hæfir til að þræla fyrir hvíta og konan var aðeins hæf til að þjóna karlinum, þá þykir mörgum samkynhneigðir vart til neins hæfir og trúa því jafnvel að þeir fari beinustu leið til helvítis.

Sjáið þið mynstrið? Það er sama baráttan. Svartir, konur, samkynhneigðir. Þarf að berjast fyrir réttindum alls fólks, aftur og aftur og aftur og út í hið óendanlega? Hvenær ætlum við að sjá í gegnum þessa heimskulegu orðræðu? Hvenær ætlum við að sjá að umræðan er komin langt út fyrir hið fáránlega og ákveða í eitt skipti fyrir öll að tími er til kominn að allir njóti sömu réttinda, sama í hvaða dilka fólk vill draga þá? Tíminn er núna. Hættum þessu kjaftæði!

– Birtist á Múrnum 27. mars 2006.