Þrjóturinn hann Sverrir ætlar að halda mér vakandi í alla nótt. Með þessu síðasta bloggi sínu er hann búinn að kveikja áhuga minn rækilega. Þar segir:
Þennan dag árið 1879 fæddist Jósef Stalín. Hann er líklega frægasti maðurinn sem á þennan afmælisdag.
Á Fréttablaðinu í dag er haft eftir honum: „Dauði eins manns er harmleikur, dauði milljón manna er tölfræði.“
Þetta er oft haft eftir Stalín en ekki er alveg ljóst hvenær hann á að hafa sagt þetta eða af hvaða tilefni. Ég reyndi að finna heimildina fyrir þessu í dag en tókst ekki.
Líklega er þetta flökkusögn og væri gaman að vita hvenær hún kom fyrst fram.
Nú hef ég heyrt þessa tilvitnun margoft og aldrei séð ástæðu til að draga hana í efa. Ég fór svo í sömu netrýni og Sverrir og kemst eiginlega að sömu niðurstöðu – það er sláandi að hvergi virðist hægt að finna neina haldfasta heimild fyrir því að Stalín hafi látið þessi orð falla. Það bendir ansi margt til að tilvitnunin hafi verið eignuð honum síðar.
Þetta grúsk eyðilagði fyrir mér fleiri flottar tilvitnanir. Þannig virðist Voltaire aldrei hafa sagt hin margtilvitnuðu orð um að hann væri ósammála skoðunum e-r manneskju en til í að deyja fyrir rétt hennar til að hafa þær. Því er amk. haldið fram að 20.aldar ævisöguritari hafi búið setninguna til og lagt í munn Voltaires.
Merkilegast þótti mér þó að lesa vangaveltur um Armena-vísun Hitlers: „Hver man nú eftir Armenunum!“ – Sem sögð hefur verið sönnun á þeim ásetningi nasista að hefja Helförina. Afar erfitt virðist vera að finna frumheimildina fyrir þessum ummælum og að þau er víst hvergi að finna í málsskjölum Nurnberg-réttarhaldanna. Þess utan kom mér á óvart að orðin eiga að hafa verið látin falla í ræðu í tengslum við innrásina í Pólland, en ekki varðandi gyðingamálin sérstaklega – sem eyðileggur áhrifamátt hennar gjörsamlega.
Hér er þó enn margt á huldu og hver veit nema að snjallari gúgglari en ég geti fundið vísanir í frumheimildirnar og sýnt fram á að rétt sé eftir Stalín, Voltaire og Hitler haft – þrátt fyrir allt.