Sé á bloggi Egils Helgasonar að hann hefur fengið í hendur eintak af nýjasta Dagfara. Það er fínt að vita að eintakið sem við sendum á íÚ,… afsakið 365 sjónvarp, fái að liggja frammi á kaffistofunni. Egill kannast ekki við að hafa séð Dagfara svo árum skiptir. Þó bauð hann mér í þáttinn til sín þegar 2002-blaðið kom út – Spædermann-blaðið svokallaða. (Forsíðumyndin var af Spædermann í rústum Tvíburaturnanna e. 11. september og talsvert af myndskreytingum úr sama teiknimyndablaði.)
Spædermann-blaðið var ágætt, en mér finnst samt nýja blaðið betra. Greinarnar eru úr ýmsum áttum og eflaust margar óvæntar. Einhverju sinni hefðu það t.d. þótt tíðindi að sjá grein eftir fyrrv. formann Heimdallar í blaði herstöðvaandstæðinga.
Eins og Egill bendir réttilega á, er efni blaðsins einkum „mótmæli og mótmælamenning“. Að sumu leyti má líta á blaðið sem framhald af námskeiði sem hjónin Milan Rai og Emily Johns héldu hér á landi síðasta sumar fyrir milligöngu SHA. Þau fjölluðu þar meðal annars um mótmælaaðferðir og borgaralega óhlýðni í pólitískri baráttu.
Með þetta í huga fengum við nokkra aðila til að skrifa hugleiðingar sínar um mótmælamenningu Íslendinga. Þar er t.d. bráðskemmtileg hugleiðing Hauks Más frá Berlín, sem er vægast sagt gagnrýninn á þjóðernislega undirtóninn sem hann telur einkenna ýmsar íslenskar mótmælaaðgerðir og fjallar þar sérstaklega um 1. maí-göngur verkalýðshreyfingarinnar annars vegar en orðræðu ýmissa andstæðinga virkjanaframkvæmdanna fyrir austan hins vegar. – Þetta er góð grein sem við birtum að sjálfsögðu, þótt ljóst væri að hún kynni að koma við kauninn á einhverjum lesendum.
Af öðrum greinum á þessu sviði má nefna hugvekju anarkistans góðkunna Sigga pönk, sem vill að allir kaupi sér ljósritunarvél, búi til bæklinga og beri í hús – skítt með öll formleg félög og strúktúr.
Vilhelm Vilhelmsson gagnrýnir mörg okkar í friðarhreyfingunni fyrir linku. Hann vill sletta málningu á hús og herskip eða að andstæðingar stríðsreksturs hlekki sig við sendiráð og ráðuneyti.
Sjálfur var ég með nördalega grein á sagnfræðilegum nótum um matvæli og mótmæli, þar sem ég endursagði meðal annars bækling sem mér áskotnaðist um kynlega kvisti sem klína tertum framan í pólitíkusa og fleiri skúrka. Þar rakti ég vitaskuld samviskusamlega eggjaköst Heimdellinga í göngufólk í Keflavíkurgöngum, með því að grípa niður í Þroskasögu unglings í Garðabæ eftir Böðvar Guðmunds.
Ég er dálítið montinn af því að hafa tjaslað saman blaði ásamt félögum mínum í ritstjórninni sem er stútfullt af gagnrýni á samtökin okkar fyrir að vera ekki nógu frumleg, nógu skapandi og hafa ekki nógu gaman af lífinu. Þess vegna varð ég dálítið hissa að lesa þessar vangaveltur Egils Helgasonar sem klykkir út með að segja: „Öll þessi skrif lýsa því hversu þessi barátta er úrkynjuð. Meira þeir sem standa í henni eiga erfitt að taka hana hátíðlega.“
Þetta er sama afstaða og ég heyri frá nokkrum (en sem betur fer ekki mörgum) félögum mínum, sem er sú að ef menn geri hlutina ekki nákvæmlega eins og þeir hafa gert hundrað sinnum áður séu þeir að „svíkja“. Að mati þessara sömu félaga, er ekkert verra en húmor í baráttunni. Menn verða helst að vera kengbognir með allar sorgir heimsins á öxlunum – annað er léttúð og alvöruleysi.
Er þetta ekki viss Catch-22 aðstaða: að mati Egils hegða friðarsinnar sér á ákveðinn tiltekinn hátt sem er gamaldags og hallærislegur – en ef þeir ljá máls á að hegða sér öðru vísi, teljast þeir svikarar og undansláttarmenn?
Það er því eilítið skoplegt að í málsgreininni fyrir ofan mælir Egill með tveimur greinum: annarri eftir Birgi Hermannsson þar sem kvartað er yfir að Íslendingar kunni ekki að mótmæla almennilega og þar sem hvatt er til beitingar á borgaralegri óhlýðni – hinni eftir Hallgrím Helgason þar sem krafan um brottför hersins er rökstudd með þjóðernismetnaði á þeim nótum sem hvað mest var í tísku á sjötta áratugnum. Kaldhæðnislegt…