Þetta skúbb The Herald hlýtur að teljast frétt dagsins fyrir okkur sagnfræðinga.
Samkvæmt heimildum blaðsins eru uppi áform um að nema úr gildi Act of Settlement frá 1701. Markmið laganna var að tryggja að Soffía frá Hanover myndi taka við krúnunni af Önnu drottningu. Raunar dó Soffía áður en til þess kom, en sonur hennar varð í staðinn konungur – Georg I.
Kjarni laganna er sá að konungur eða drottning Englands (síðar Bretlands) verður að koma úr röðum prótestanta. (Þannig var komið í veg fyrir að kaþólsk skyldmenni Önnu drottningar gætu gert tilkall til valda.) Þessi tilhögun hefur haldist til þessa dags og verið réttlætt með því að þjóðhöfðinginn sé jafnframt höfuð ensku biskupakirkjunnar.
Á lögunum er að finna önnur og (í dag) veigaminni ákvæði, svo sem þau að ef kóngafólk af erlendum uppruna kæmist til valda í Englandi, mætti ríkið ekki leggjast í hernað vegna deilna þess um ríkiserfðir í öðrum löndum. Sem var mjög skynsamlegt í ljósi þess að Hanover-ættin var þýsk smákóngaætt og hefði getað staðið í endalausum stríðum á meginlandinu.
Með því að fella Act of Settlement úr gildi, væri breska þingið fyrst og fremst að senda táknræn skilaboð um að mismunun á grundvelli trúarbragða sé óþolandi. Ekkert bendir til þess að háttsettir meðlimir bresku konungsfjölskyldunnar séu að fara að taka kaþólska trú (eða íslam og heiðindóm ef því er að skipta). Hins vegar verður sá möguleiki nú fyrir hendi.
Með breytingunni er verið að koma til móts við gagnrýnisraddir, meðal annars frá Skotum – sem voru alltaf ósáttir við ákvæðið, enda kaþólikkar hlutfallslega sterkari þar en sunnan landamæranna. Að sögn The Herald vonast verkamannaflokkurinn að með þessu verði aðeins hægt að slá á uppgang SNP í Skotlandi. Nokkur samveldisríki hafa sömuleiðis verið með múður vegna ákvæðisins – þar sem lýðveldissinnar benda á fáránleika þess að vera í konungssambandi sem krefst þess að þjóðhöfðinginn sé í söfnuði sem hefur takmarkaða útbreiðslu í hjálendunum. Þetta á t.d. við í Kanada og ístralíu.
Líklega munu einhverjir súrir Englendingar tuða yfir þessu – tala um „umburðarlyndisfasisma“ og kvarta yfir því að hróflað sé við gömlum og grónum stofnunum. Aðrir hljóta að fagna.
Spurning hvort þessi breyting Bretanna – ef af verður – ætti ekki að verða Íslendingum hvatning til að endurskoða klausur í lögum og stjórnarskrá um sérstaka stöðu þjóðkirkjunnar. Ef Tjallarnir þola tilhugsunina um að Karl Bretaprins geti gerst baháíi, þá hljótum við að geta rifið Karl Sigurbjörnsson niður af stallinum…