Óli Gneisti

Somewhere in Time (1980) ★★☆☆☆🫳

Leikskáld finnur fyrir tengingu við leikkonu frá öðrum áratug tuttugustu aldar sem leiðir til tímaferðalags.

Fyrra stóra vandamál Somewhere in Time er að hún er ógeðslega lengi að koma sér að efninu. Seinna stóra vandamálið er að ástarsagan er innihaldslaus. Þar sem myndin byggir á skáldsögu virðist líklegt að þetta sé bara beinagrindin og kjötið sé ennþá á blaðsíðum bókarinnar.

Christopher Reeve er leikskáldið og það tók mig smá tíma að hætta að hugsa bara um hann sem Ofurmennið. Jane Seymour er leikkonan. Þau eru voðalega sæt en það er ekki nóg til þess að ég styðji ást þeirra. Christopher Plummer er umboðsmaðurinn sem einhvern veginn virðist vita meira um hvað er á seyði en það er ekkert skýrt.

Væmnin í tónlist John Barry virðist vera í beinu samhengi við vaselínið sem smurt var á linsuna.

Bill Erwin leikur vikapilt í myndinni. Hann lék gamla kallinn í ótal myndum og sjónvarpsþáttum. Mögulega var eftirminnilegasta hlutverkið hans í Seinfeld. William H. Macy sést örsnöggt í upphafsatriði og George Wendt (NORM!) var víst klipptur úr myndinni.

Maltin gefur ★½.

Óli gefur ★★☆☆☆🫳 og er á mörkunum að kreppa hnefann.

Damsels in Distress (2012) ★★★★☆👍👍

Hópur ungra kvenna í háskóla reynir að hjálpa hinum þunglyndu og illa lyktandi. Ekki endilega sama fólkið en sama meðal.

Whit Stillman er leikstjóri sem ég hef ekki fylgst með þannig að þegar ég heyrði talað um hann í hlaðvarpinu Critically Acclaimed ákvað ég að kíkja. Damsels in Distress var nefnd sem möguleg fyrsta mynd fyrir fólk sem er hrifið af Gerwig¹.

Ég renndi alveg blint og varð svolítið gáttaður fyrstu mínúturnar. Allt í einu hrökk ég í gírinn og fannst Damsels in Distress alveg stórkostlega fyndin. Hún fór aldrei þangað sem ég bjóst við sem gerði áhorfið skemmtilegt. Það er samt ljóst að hún er ekki allra.

Í aðalhlutverkum eru Greta Gerwig², Lio Tipton, Adam Brody, Megalyn Echikunwoke og Carrie MacLemore. Alia Shawkat og Aubrey Plaza eru í litlum hlutverkum.

Maltin gefur ★★ en segir að Damsels in Distress sé innilega skrýtin.

Óli gefur ★★★★☆👍👍.

¹ Hún heitir Greta og mér finnst rangt að tala um Gretu Gerwig en mér líður samt næstum asnalega að gera það ekki. Erfitt líf. Gott að geta notað nefnifall.

² Yndislegt nefnifall.

What Ever Happened to Baby Jane? (1962) ★★★ ★★👍👍🖖

Tvær eldri systur sem áður böðuðu sig í sviðljósinu deila heimili og lifa í fortíðinni, hvor á sinn hátt.

Af einhverjum ástæðum hélt ég að What Ever Happened to Baby Jane? væri meira alræmd en góð. Hún er auðvitað einna frægust fyrir deilur Joan Crawford og Bette Davis. Sú hófst löngu áður en tökur á myndinni hófust og stóð til æviloka.

Líklega eru ekki allar, ekki nærri allar, sögur af erfiðum samskiptum Bette og Joan sannar.¹ Ein stendur uppúr af því hún byggir á einföldum staðreyndum. Hún tengist einmitt What Ever Happened to Baby Jane?.

Bette Davis var réttilega tilnefnd til Óskarsverðlauna sem leikkona í aðalhlutver. Joan fékk ekki tilnefningu sem aukaleikakona þrátt fyrir vonir um slíkt. Sagt er að Joan Crawford hafi haft samband við allar leikkonurnar sem voru tilnefndar í sama flokki og Bette með sama boðið. Þegar Anne Bancroft vann Óskarinn gat hún ekki verið á staðnum en í hennar stað mætti Joan Crawford og tók við styttunni meðan Bette horfði. Ég eiginlega dáist að þessu sem afreki í skíthælaskap.

Það er Bette Davis í titilhlutverkinu sem á What Ever Happened to Baby Jane?. Hún lítur skelfilega út. Ekki af því hún virðist vera gömul² heldur af því persónan er að reyna að endurskapa útlitið frá því hún var stjarna. Barnastjarna. Bette sá víst sjálf um förðunina.

What Ever Happened to Baby Jane? er meira sálfræðihryllir en hryllingsmynd. Það er varla blóð en atriði sem geta valdið óhug hjá allskonar fólki. Samt er hún líka á köflum ákaflega fyndin og mér finnst hún dansa mjög lipturt á þeirri línu. Margar af fyndnustu senunum eru með Victor Buono í hlutverki tónlistarmanns.

Það eru augljós tengsl milli Sunset Boulevard (1950) og What Ever Happened to Baby Jane? hvað varðar efnivið. Báðar fjalla um gamlar kvikmyndastjörnur sem lifa í fortíðinni og eiga erfitt að fóta sig í raunveruleika sínum. Það er samt ekki eins og Baby Jane sé eftirmynd eldri myndarinnar. Þær fara nefnilega mjög misjafnlega með þemun.

Maltin gefur ★★★½.

Óli ætlar að ganga alla leið og segja ★★★ ★★👍👍🖖.

Annars er munurinn á Óla og Leonard að einkunnir þess síðarnefnda falla ágætlega að normalkúrvu en sá fyrrnefndi (sem talar hér um sig í þriðju persónu) notar ákveðin viðmið og er með jafnari dreifingu á stjörnugjöf.

¹ Það voru gerðir sjónvarpsþættir um deilur Bette og Joan en voru framleiddir af sama manni og gerði nýju þættina um Ed Gein þannig að gera má ráð fyrir sömu aðferðarfræði. Sumsé, gert ráð fyrir að allar sögur og tilgátur séu sannar.

² Þó fæðingarár Joan Crawford sé óljóst voru þær báðar líklega undir sextugu. Það er reyndar undirstrikað í spjalli nágranna við dóttur sína að persónur þeirra eru ekki mjög gamlar heldur. Dóttirinn kallar persónu Bette feita. Sú er leikin af konu sem heitir Barbara Davis Hyman. Sumsé raunveruleg dóttir Bette.

Hvað gerðist Brittany Murphy (2021)

Brittany Murphy varð fræg eftir leik sinni í kvikmyndinni Clueless (sem ég myndi kalla eina bestu gamanmynd síns tíma og eina bestu unglingamynd allra tíma). Hún fékk nokkur góða dramatísk hlutverk en sjaldan í aðalhlutverki. Stærstu myndirnar hennar voru markaðsettar á slíkan hátt að ég taldi þær ekki fyrir mig. Ein af þeim var auðvitað Uptown Girls sem mér þótti frábær.

Árið 2009 lést Brittany Murphy skyndilega einungis 32 ára og dánarorsökin var nokkuð á reiki. Það hafa komið ýmsar tilgátur í gegnum tíðina og What Happened Brittany Murphy? fjallar töluvert um þær.

Ástæðan fyrir því að ég ákvað að horfa á þessa heimildarþætti var að í henni er til dæmis talað við Amy Heckerling leikstjóra Clueless. Af því sem ég veit um hana er ég nokkuð viss um að hún hafði fulla trú á að hérna yrði vandað til verka.

Þegar hún var um tvítugt, og jafnvel fyrr, fékk Brittany Murphy skýr skilaboð úr ýmsum áttum að hún væri of þung. Það sem eftir var ævi sinnar virðist hún hafa glímt við átröskun. Athugasemd um að hún væri knúsanleg en ekki „ríðileg“ sat greinilega lengi í henni. Það er líka skelfilegt að hlusta á atriði úr þætti Howard Stern þar sem hann reynir að æsa þáverandi kærasta hennar upp með því að segja honum að hún hafi verið „feita stelpan“ í Clueless.

Það hefur verið mikið skrifað og sagt um það hvernig farið var með ungar frægar konur í skemmtanaiðnaðinum framan af þessari öld. Eitruð umfjöllun og dómharka gerði líf margra þeirra að helvíti. Þær höfðu fæstar gert meira, og líklega minna, af sér en ungir karlar í sömu stöðu.¹

What Happened Brittany Murphy? reynir að fjalla um ógeðið án þess að blandast í ógeðið en það tekst varla. Það er talað við viðbjóðslega slúðrarann Perez Hilton sem reynir að gera upp við sinn þátt í meðferðinni á Brittany. Það hefði alveg mátt tala bara um hann.

Árið 2006 giftist Brittany breskum svikahrappi sem tók völdin í lífi hennar. Hann gerðist, þrátt fyrir algjört reynsluleysi, umboðsmaður hennar og rústaði ferli hennar. Hann virðist líka hafa ýtt undir átröskun hennar.

Þegar Brittany Murphy veiktist alvarlega gerði hann ekkert til þess að koma henni undir læknishendur. Ef hún hefði farið á spítala hefði hún að öllum líkindum lifað þessi veikindi af. Nokkrum mánuðum seinna lést eiginmaður hennar sem varð til þess að allskonar kenningar fóru af stað en engar sem eru studdar gögnum.

What Happened Brittany Murphy? fjallar líka um hvernig andlát hennar varð til þess að hún fékk aftur soralega meðferð. Í þetta sinn á samfélagsmiðlum. Það er lögð sérstök áhersla á einhverja áhrifavalda sem koma með tilgátur um samsæri og allskonar rugl. Það hefði alveg mátt minnka þann hluta. Ég var fljótt búinn að fá nóg af því.

Sorgleg saga um unga konu sem verðskuldaði betra. Horfið frekar á Clueless eða Uptown Girls.

¹ Var þetta betra hér áður fyrr? Ekki endilega að allvega var opinber umræða aðeins smekklegri, allavega orðfærið. Aftur á móti var hryllilegt að horfa á heimildarþáttinn um Pretty Baby: Brooke Shields (sem ekki skyldi rugla saman við kvikmyndina Pretty Baby). Mér þótti svo ógeðfellt hvernig talað var við hana og um hana að ég gat ekki einu sinni horft á seinni þáttinn.

Mississippi Grind (2015) ★★⯪☆☆ 🫴

Tveir fjárhættuspilarar taka höndum saman til að taka þátt í pókermóti. Vega- og vinamynd.

Rick Fleck og Anna Boden (Freaky Tales) skrifuðu og leikstýrðu Mississippi Grind. Í aðalhlutverkum eru Ryan Reynolds (Two Guys, a Girl and a Pizza Place) og Ben Mendelsohn (Freaky Tales). Í smærri hlutverkum eru Sienna Miller (High-Rise), Lio Tipton (Love Hurts), Alfre Woodard (sem hefur leikið ótal myndum en ég man fyrst eftir úr Scrooged)

Mississippi Grind náði mér aldrei almennilega. Ég veit ekki hvernig þessi mynd hefði mögulega getað endað svo að ég yrði sáttur. Ryan Reynolds slakar aðeins á sjarmanum sem er gott fyrir persónuna en ekkert frábært fyrir myndina. Þar sem þetta er vegamynd fáum við misáhugaverðar persónur inn á milli og ég saknaði þessa að fá ekki meira frá þeim bestu.

Óli gefur ★★⯪☆☆ 🫴

Byzantium (2012) ★★★★☆👍👍

Tvær konur búa saman og það er eitthvað dularfullt á seyði en síðan kemur á skjáinn að myndin sé byggð á A Vampire Story eftir Moira Buffini (sem einnig skrifaði handritið) og öllum er sama um höskulda. Vampírumynd sumsé.

Leikstjóri Byzantium er Neil Jordan sem er mögulega þekktastur fyrir aðra vampírumynd, en hann leikstýrði líka Michael Collins og The Crying Game¹. Í aðalhlutverki eru Gemma Arterton og Saoirse Ronan (sem er fædd 1994, sama ár og Interview With the Vampire kom út).

Þá má nefna Jonny Lee Miller (Elementary sem Sherlock Holmes í bestu nútímaútgáfunni þeim sögum), Sam Riley (Free Fire), Caleb Landry Jones (The Florida Project) og Tom Hollander (Bohemian Rhapsody).

Byzantium er svolítið írsk mynd. Lykilatriði eiga sér stað á ónefndri eyju við Írland².

Maltin gefur ★½, segir Byzantium leiðinlega og líkir henni við Interview With the Vampire sem hann gaf nákvæmlega sömu einkunn.

Óli gefur ★★★★☆👍👍 en er líka veikur fyrir vampírumyndum og sérstaklega þegar við fáum baksögurnar.

¹ Ég hef ekki lagt í The Crying Game frá því ég sá hana fyrst. Þá fannst mér hún mjög mannleg, hvað mér þætti núna veit ég ekki. Stærsta vandamálið er samt augljóslega hvernig var gert grín að henni.

² Þau atriði eru aðallega tekin upp við foss sem er langt inn í landi í Cork, ekki langt frá Cork en mögulega nær Bantry.

Freaky Tales (2025) ★★★★☆👍👍

Árið 1987 er eitthvað skrýtið á sveimi í Oakland og hér eru fjórar laustengdar sögur tengdar því. Hryllingsmynd? Kannski. Allavega töluvert blóð.

Freaky Tales er skrifuð og leikstýrt af Rick Fleck og Anna Boden. Þau eru líklega frægust fyrir að hafa leikstýrt og verið meðal handritshöfunda Captain Marvel.¹ Þau hafa afrekað ýmislegt fleira sem er núna komið á listann minn.²

Það var Geoff Tate (grínistinn, ekki Queensrÿche gaurinn) sem kom Freaky Tales á listann minn þegar hann mælti með henni í síðasta þætti af Doug Loves Movies. Þar mælti Shane Black með Companion (2025) sem er auðvitað flott mál því hún er enn efst á lista mínum yfir bestu myndir ársins.

Ég var mjög hrifinn af Freaky Tales. Strax í lok fyrstu sögunnar var ég fallinn fyrir henni. Stundum fannst mér sögurnar lengi að komast af stað en það eru ástæður. Eins og alltaf í svona anþológíumyndum eru sögurnar misgóðar en það munar ekki miklu.

Pedro Pascal er frægasti leikari myndarinnar fyrir utan þennan miklu frægari sem ég ætla ekki að segja ykkur frá því það er örugglega skemmtilegra að láta koma sér á óvart.

Svo eru þarna m.a. Ben Mendelsohn (Captain Marvel), Keir Gilchrist (It Follows), Jay Ellis og Ji-young Yoo. Einn leikari var kunnuglegur og skemmtilegur. Ég fletti honum upp og komst að því að hann væri látinn, það gerðist raunar áður en Freaky Tales og Abigail (þaðan sem ég kannaðist við hann) komu út.³

Óli gefur ★★★★☆👍👍.

¹ Ég var frekar ánægður með Captain Marvel, sérstaklega af því ég þurfti ekki að horfa fyrst á tíu aðrar myndir til að vita hvað væri á seyði. Brie Larson (kafteinninn) lék í Community sem kallar á mikla góðvild af mikilli hálfu. Þó ég sé ekki alveg að kaupa allt sem Russo-bræðurnir hafa gert eftir að þeir tóku þá stórundarlegu ákvörðun að yfirgefa besta sjónvarpsþátt allra tíma.

² Skrýtið hvað listinn lengist eftir því sem ég horfi á fleiri kvikmyndir.

³ Freaky Tales fellur í þann hóp mynd sem hafa óljóst útgáfuár. Hún var sýnd á Sundance í fyrra en fór í almenna dreifingu í ár.

The Guernsey Literary and Potato Peel Pie Society (2018) ★★★★⯪ 👍👍

Í kjölfar Seinni heimsstyrjaldar fréttir ungur rithöfundur af bókaklúbb sem varð til á Ermasundseyjunni Guernsey¹ á meðan hernámi Þjóðverja stóð, hún ákveður að kynna sér söguna.

The Guernsey Literary and Potato Peel Pie Society er nafn sem ég er ekki viss um að ég vill síendurtaka eins og geri gjarnan í þessum dómum.

Leikstjóri myndarinnar er Mike Newell sem hefur áður gert myndir eins og High Fidelity og Four Weddings and a Funeral (ekki jafn langt nafn). The Guernsey Literary and Potato Peel Pie Society er byggð á samnefndri bók sem kom út árið 2008.

Í aðalhlutverki er Lily James², Michiel Huisman, Jessica Brown Findlay, Matthew Goode, Glen Powell, Tom Courtenay, Katherine Parkinson og Penelope Wilton (mamma Shaun hinna dauðu).

Undir niðri er The Guernsey Literary and Potato Peel Pie Society saga um leyndardóm og sárar minningar. Ég gleypti þetta alveg. Mig langaði að vita hið sanna og ég vildi að persónurnar yrðu hamingjusamar.

Ég er meðvitaður um að mörgum þykir þessi mynd væmin en svona er ég (stundum).

Óli gefur ★★★★⯪ 👍👍.

¹ Orðsifjafræði Guernsey er óljós og ég er ekki að kaupa neina of tillögunum (þó ég þyrfti vissulega að skilja hvernig orðið gæti hafa breyst í gegnum tíðina) en þetta er alla norrænt nafn því annars myndum við kalla hana Guernsey-ey á íslensku og það væri ljótt.

² Ef þið fylgist með sjáið þið aðferðarfræði mína. Um daginn kíkti ég á feril Lily James eftir að hafa horft á Baby Driver. Þannig að í gegnum áhorf mitt liggja oft þræðir.

The Wonder (2022) ★★★★★ 👍👍

Nokkrum árum eftir endalok hungursneyðarinnar miklu er enskur hjúkrunarfræðingur¹ fenginn til að fylgjast með írskri kraftaverkastúlku sem hefur ekkert látið sér til munns í marga mánuði annað en mana af himnum. Anorexia mirabilis er ógeðfellt hugtak.

The Wonder er líklega best flokkuð sem sálfræðileg hryllingsmynd og hún virkar ákaflega vel sem slík. Allavega á mig.

Mögulega er áhugi minn á Írlandi lykilþáttur í því hve fast þessi The Wonder greip mig. Eins og venjulega þegar ég horfi á verulega góðar myndir var ég byrjaður að færa mig framar til að vera nær sjónvarpinu.

The Wonder er þriðja² myndin á stuttum tíma sem ég hef séð með Florence Pugh og sú fyrsta af þeim sem mér finnst mæta leikhæfileikum hennar. Hún hefur meira að vinna með í þetta skiptið.

Stúlkan og móðir hennar eru leikin af mæðgunum Kíla Lord Cassidy og Elaine Cassidy. Ég er ekki viss um að tengsl persónu Niamh Algar hafi verið útskýrð í The Wonder en ættarnafnsins vegna giska ég að hún eigi að vera systir föðursins. Tom Burke (Mank, Black Bag) leikur blaðamann. Toby Jones er þorpslæknirinn. Síðan eru fleiri kunnugleg andlit á svæðinu

Ásamt höfundi bókarinnar The Wonder (Emma Donoghue) og leikstjóranum Sebastián Lelio er Alice Birch skráð fyrir handritinu. Hún var líka einn af höfundum Lady MacBeth sem gerist nokkrum árum síðar og skartar einnig Florence Pugh í aðalhlutverki.

The Wonder fjallar um ákveðna hluta af írskri menningu og sögu. Það er oftar sem kvikmyndir um Írland fjalli um ytri kúgun (sem er enn raunveruleg) en hérna er það innri kúgun sem er í aðalhlutverki. Ég myndi jafnvel segja að það votti fyrir mjög dulbúnum þáttum úr ævi höfundarins.

Fólk sem er neikvæðara fyrir The Wonder nefnir oft á tíðum römmunartækni myndarinnar sem ástæðu þess. Sjálfur hafði ég ekkert á móti henni þó það hefði kannski alveg mátt sleppa því öllu.

Óli gefur ★★★★★ 👍👍

¹ Eða bara hjúkrunarkona. Persónan var eiginlega af fyrstu kynslóð nútímahjúkrunar og væntanlega án formlegrar menntunar. Ég veit ekki hvort það ætti að vera einhver aðskilnaður þarna.

² Sjá Lady MacBeth og Fighting With My Family. Ég var hrifnari af A Good Person (2023).

Throw Momma From the Train (1987) ★★⯪☆☆🫴

Rithöfundur sem hatast við fyrrverandi eiginkonu sína kynnist einföldum manni sem hatar mömmu sína.

Throw Momma From the Train er mynd sem ég hef oft hugsað um að horfa á en bjóst við svo litlu að ég lét það vera þar til núna. Eða svo hélt áður en myndin varð fullkunnugleg og ég fattaði að ég hefði séð hana áður.

Í aðalhlutverkum eru Billy Crystal og Danny DeVito sem einnig leikstýrði myndinni. Kate Mulgrew er hér í aukahlutverki (töluvert áður en hún tók að sér skipstjórn Voyager).

Stjarna myndarinnar eru Anne Ramsey sem leikur mömmuna. Ferill hennar er áhugaverður. Hún hafði verið að í nokkurn tíma áður en hún fékk krabbamein í vélinda. Hún gekkst undir skurðaðgerð þar sem hlutar af kjálka hennar og tungu voru fjarlægðir.

Merkilegt nokk þá blómstraði ferill Anne Ramsey í kjölfarið.
Ári eftir aðgerðina lék hún hlutverkið sem hennar er helst minnst fyrir, Mama Fratelli í The Goonies (1985). Margar myndir fylgdu í kjölfarið (svo sem Throw Momma From the Train). Hún lést árið 1988 þegar krabbameinið sneri aftur. Samkvæmt því sem ég hef heyrt naut hún þessarra síðustu ára. Hún lék í fimm kvikmyndum sem voru frumsýndar eftir dauða hennar.

Throw Momma From the Train er ekki slæm en ekkert sérstaklega góð heldur. Hún náði nokkrum sinnum að kreista fram hlátur frá mér en ekki mikið meira en það.

Maltin gefur ★★½.

Óli gefur ★★⯪☆☆🫴.

Baby Driver (2017) ★★★★★👍👍

Ungur maður hefur gaman af því að keyra og hlusta á tónlist.

Mér hefur aldrei dottið í hug að horfa á Hina hröðu og fokvondu. Bílahasar og eltingaleikir gera lítið fyrir mig. Ég kann samt að meta það sem er vel gert.

Stjarna Baby Driver er tónlistin. Í helstu atriðum myndarinnar þjóna athafnir og hasar þeim lögum sem er í gangi á hverjum tíma. Það eru margar myndir sem hafa reynt þetta en það hefur sjaldan tekist jafn vel.

Þó Baby Driver treysti á hljóðrásina meginhluta myndarinnar eru þögul atriði þar sem hlutir eru sagðir sem flestir áhorfendur, ég þar með talinn, skilja ekki nema út frá svipbrigðum þeirra sem tala saman. Kannski er táknmálið textað í einhverjum útgáfum en ég er ekki alveg viss hvort ég vilji fá þýðingu orð frá orði.

Heyrn er sumsé eitt meginþema Baby Driver. Titilpersónan notar heyrnartólin, í eyra ekki á, sem skjöld. Hann drekkir út suðinu og sorginni með tónlist en einangrar sig líka frá mannlegum samskiptum. Þegar tónlistin stoppar er hann berskjaldaður. Ég veit ekki hvort hann myndi nokkurn tímann hlusta á hlaðvörp þó hann noti svokallaða tónhlöðu¹ til að fylla eyru sín.

Mögulega er ást mín á Baby Driver að töluverðu leyti skýrð með notkun Edgar Wright á laginu Brighton Rock með Queen. Lagið kemur tvisvar fyrir í mjög ólíkum aðstæðum. Í fyrra skipti sér Jamie Foxx um að afskrifa Queen líkt og svo margir hafa gert í gegnum tíðina.

Brighton Rock er galið lag. Það blandar saman camp-húmor og þungarokki á dásamlegan hátt. Það er auðvitað gítarsólóið sem fólk man eftir, enda hefur Brian May notað það sem grunninn að gítarspuna á tónleikum á síðan. En mér þykir vænt um húmorinn og háðsrómantíkina. Það hvernig Freddie leiðir okkur úr spjallstílnum yfir í þungarokkið er í miklu uppáhaldi.²

Þó ég tali aðallega um tónlistina þá eru leikararnir frábærir. Sérstaklega gaman að sjá Paul Williams (höfundur Rainbow Connection) í litlu og óvenjulegu hlutverki. Flea og Jon Bernthal eru líka skemmtilegir.

Af aðalleikurunum að segja þá neglir Ansel Elgort titilhlutverkið. Jon Hamm og Eiza González eru frábær sem galna glæpaparið. CJ Jones sem leikur fósturpabba Baby er sjálfur heyrnarlaus (sem er augljós kostur). Lily James er aftur á móti ekki bandarísk en náði að plata mig (ég fyrirgef henni).

Eftir að hafa séð bæði Scott Pilgrim og Baby Driver nýlega í bíó er ég eiginlega á því að fyrrnefnda myndin sé betri. Þó allar myndir Edgar Wright treysti mikið á tónlist þá á það kannski best við um þessar tvær. Gunnsteinn, sem hefur hlustað stíft á tónlistina úr þessari síðustu ár, er á öfugri skoðun.

Nú bíðum við bara eftir The Running Man.

Óli gefur ★★★★★👍👍

¹ Tónhlaða er dæmi um það hvernig nýyrðasmiðir leggja oft óþarfa orku í að þýða vöruheiti þegar þeir ættu frekar að þýða almennari orð og hugtök. Orðið lifir nú eingöngu sem hluti orðsins hlaðvarp.

² Nú hef ég ekki lesið bókina Brighton Rock en ég held það séu lítil tengsl við texta lagsins nema að því leyti að ljósaborgin sem áfangastaður ferðamanna er í lykilhlutverki.

Happy little day, Jimmy went away
Met his little Jenny on a public holiday
A happy pair they made, so decorously laid
‘Neath the gay illuminations all along the promenade
It’s so good to know there’s still a little magic in the air
I’ll weave my spell

Lady MacBeth (2016) ★★★⯪☆👍

Árið 1865 giftist ung kona afundnum manni af aðalsættum og þarf að stytta sér stundir í fjarvistum hans.

Ég er ekki alveg 100% á því hvort Lady MacBeth sé góð eða virðist bara vera það af því Florence Pugh er frábær í henni en ég hallast að því síðarnefnda. Naomi Ackie er ákaflega góð.

Titillinn er villandi. Það er enginn Shakespeare hér.

Óli gefur ★★★⯪☆👍.

Spartacus (1960) ★★★★☆👍👍🖖

Þrakkverskur skylmingarþræll leiðir þrælauppreisn gegn Rómarveldi.

Spartakus er ein af þeim myndum sem hefur verið á áhorfslistanum í langan tíma (30+ ár). Hún kom í bíó og við fórum.

Við vitum öll að Rómverjar töluðu með breskum hreim og leikaravalið í Spartacus er miðað við það. Bandaríkjamenn eru í hlutverkum þræla. Eina undantekningin sem ég fann var John Gavin sem leikur Sesar (hann lék líka blanka kærastann í Psycho sama ár).

Stjörnur Spartakusar eru Kirk Douglas (titilhlutverk), Laurence Olivier (Krassus) og Tony Curtis (söngþræll sem fílar ekki snigla).

Peter Ustinov leikur eiganda skylmingarþrælaskóla. Hann er auðvitað þekktastur fyrir að leika Hercule Poirot (ekki jafn góður og David Suchet). Samskipti hans og Peter Laughton í hlutverki Grakkusar¹ eru líklega skemmtilegustu atriði myndarinnar.

Woody Strode er í lykilhlutverki skylmingarþræls sem neitar að vingast við Spartakus. Herbert Lom, í hlutverki umboðsmanns sjóræningja frá Anatólíuskaga, er í vandræðalegasta búning myndarinnar því hann lítur eins og hann komi úr Lawrence of Arabia.

Jean Simmons leikur ambáttina sem Spartakus fellur fyrir.² Mér þótti verulega truflandi að hún var alltaf sýnd í mjúkum fókus (sumsé, úr fókus eða vaselín á linsunni) eins og var svo oft gert með leikkonur hér áður fyrr. Ástarsagan er á mörkunum að verða áhugaverð en nær aldrei að komast alla leið.

Sögulegt samhengi Spartacus er ekki Rómarveldi heldur Hollywood á tímum svarta listans. Handritshöfundurinn Dalton Trumbo var augljóslega að skrifa út frá eigin reynslu þegar honum var útskúfað fyrir aðild sína að Kommúnistaflokknum.³

Þegar kom að því að ákveða hver yrði skrifaður fyrir handriti Spartakusar brást Kirk Douglas ókvæða við þegar Stanley Kubrick stakk upp á sjálfum sér. Hann var harður á að Trumbo fengi nafn sitt á myndina og þar með lauk tíma Svarta listans … nema auðvitað var þessu fólki ekki endilega tekið fagnandi og sumir náðu sér aldrei.⁴

Spartacus er rúmlega þrír klukkutímar að lengd og hefði mátt vera styttri.⁵ Þetta er ekki ein af allra bestu myndum Kubrick.⁶ Hún er samt svo stór í kvikmyndasögunni að hún er eiginlega skylduáhorf. Auðvitað hafa flestir séð vísað í fræga atriðið í sjónvarpsþáttum og kvikmyndum en það er ekki það eina sem hefur haft áhrif.

Maltin gefur ★★★½.

Óli gefur ★★★★☆ og er greinilega á sömu blaðsíðu.

¹ Það er ekki að ég búist við sögulegri nákvæmni í Hollywood kvikmyndum en það ruglaði mig alveg að hafa Grakkus þarna, þeir voru auðvitað margir í gegnum tíðina. Þessi er uppskáldaður.

² Tilvist hennar hefur farið framhjá flestum (öllum) sagnariturum fornaldar.

³ Við gætum sagt að allir séu Spartakus nema Elia Kazan.

⁴ Heimildarmyndin Hollywood on Trial (1976) er ágætur inngangur að þessu tímabili, sérstaklega af því leikstjórinn John Huston er sögumaður. Síðan þótti mér The Front góð á sínum tíma. Báðar komu út árið sem Trumbo lést.

⁵ Reyndar var útgáfan sem við sáum er með hómóerótíska atriðinu þar sem rætt er um kosti og galla sniglaáts. Ég er ekki að kvarta yfir því. Það er frægt að þegar atriðið var sett aftur inn þá var hljóðið glatað. Þá var Olivier látinn þannig að Anthony Hopkins gaf honum sannfærandi rödd en það eru ekki allir á því að Tony Curtis hafi verið jafn sannfærandi í hlutverki Tony Curtis.

⁶ Paths of Glory, Full Metal Jacket, 2001 (í bíó), Shining og mögulega þarf ég að gefa einhverjum annað tækifæri. Ég hef aldrei séð Barry Lyndon.

Uptown Girls (2003)★★★★☆👍👍

Ung kona í New York lifir á arfi foreldra sinna en þarf skyndilega að standa á eigin fótum, sem felst meðal annars í að fást við átta ára stelpu.

Á yfirborðinu er fátt sem bendir til þess að Uptown Girls sé sérstaklega góð. Jú, Brittany Murphy¹ og mjög ung Dakota Fanning. Síðan fylgir annar Clueless leikari, Donald Faison, með í kaupunum. Svo eru þarna Heather Locklear og House MD leikarinn Jesse Spencer.

Murphy og Fanning eru frábærar. Þær ná að selja fyrirsjáanlegar línur og kjánalegt grín. Kannski kaupir þú Uptown Girls ekki. Allt í lagi. Þetta er reyndar fyrst og fremst mynd um að takast á við sorg (eða að takast ekki á við sorg).

Flestir gagnrýnendur hötuðu Uptown Girls og áhorfendur voru ekki mikið hrifnari. Það voru undantekningar eins og Roger Ebert sem líkti Brittany Murphy við Lucy Ball sem er ekki fjarri lagi.

Fyrir utan það hve hrifinn ég var af Uptown Girls kom mér mest á óvart að kvikmyndatakan er frábær. Þar er Michael Ballhaus² á ferðinni. Leikstjórinn Boaz Yakin er líklega frægastur fyrir Remember the Titans (einnig með Donald Faison).

Í lok myndarinnar birtast nokkrar stjörnur í gestainnliti.

Maltin gefur ★★½ og tók var töluvert hrifnari en gagnrýnendur almennt.

Óli gefur ★★★★☆👍👍.

¹ Það var víst búið að gera tveggja þátta heimildarmynd What Happened, Brittany Murphy? (2023).

² Nafn sem ég lærði mjög ungur af því … Ball-haus. Hann vann að ótal myndum, s.s. Bram Stoker’s Dracula.

Mademoiselle (1966) ★⯪☆☆☆👎

Fordómar og siðleysi í frönsku þorpi.

Tony Richardson leikstýrir Mademoiselle og Jeanne Moreau leikur aðalhlutverkið og gerir það mjög vel.

Stutta útgáfan af rýninni, höskuldalaus:

Falleg myndataka og nokkur góð atriði falla í skuggann af kvenfyrirlitningu Mademoiselle. Um leið er erfitt að líta framhjá atriðum þar sem dýr eru kvalin, að því er virðist ósviðsett.

Maltin gefur ★★.

Óli gefur ★⯪☆☆☆👎.

Höskuldar hér að neðan. Stórir. Og gróft orðbragð.

Virðuleg einhleyp kennslukona (téð Mademoiselle) laðast að ítölskum farandverkamanni. Getuleysi hennar í að laða hann til sín verður til þess að hún fremur röð af glæpum sem kosta mannslíf.

Það má segja að Mademoiselle sé það sem er í dag kallað incel. Hana langar að lifa kynlífi en kann ekki að bera sig eftir því. Sem hefði getað verið áhugavert ef ekki fyrir hvernig málið er „leyst“.

Uppgjörið felst í því að Mademoiselle gerist sjálfviljug undirgefin í auðmýkjandi kynlífi með verkamanninum. Boðskapurinn virðist vera einhver kallafantasía sem ég heyrði stundum þegar ég var yngri um að, afsakið orðabragðið, piparjúnkur þurfi bara að láta ríða sér almennilega.

Þegar Mademoiselle snýr aftur í þorpið illa til reika gefur hún ranglega til kynna að kynlífið hafi verið gegn hennar vilja þannig að þorpsbúar myrða verkamanninn.

The Great Dictator (1940)★★★★★👍👍🖖

Rakari lendir í gyðingaofsóknum í landi sem er augljóslega ekki Þýskaland því einræðisherrann heitir Hynkel en ekki Hitler.

Við Gunnsteinn höfum stefnt á að horfa á The Great Dictator í mörg ár síðan við sáum Einræðisherrann í Þjóðleikhúsinu. Nú þegar við nýttum tækifærið til að sjá hana í bíó er liðið of langt síðan að ég geti komið með gáfulega greiningu á tengslum myndar og leikrits.

Chaplin leikur rakarann og Hynkel. Þáverandi eiginkona hans Paulette Goddard leikur aðalkvenhlutverkið.

Chaplin hafði undirbúið gerð The Great Dictator í einhver ár á tímabili þar sem stóru kvikmyndaframleiðendurnir voru enn hræddir við að styggja Nasista. Síðan vildi svo til að upptökur hófust stuttu eftir innrás Þjóðverja í Pólland.

Þó The Great Dictator hafi verið gerð áður en glæpir Nasista komu nákvæmlega í ljós þá fjallar hún að miklu leyti ofsóknir gegn gyðingum¹. Að þessu leyti er hún töluvert áhrifaríkari en To Be or Not to Be (1942).

Brandararnir í The Great Dictator eldast misvel og sumt er full endurtekningarsamt. Það er samt nóg af atriðum sem eru ennþá fyndin þannig að myndin missir sjaldan dampinn. Einkunn mín væri væntanlega allavega stjörnu lægri ef ekki væri fyrir lokaræðuna. Hún er stórfengilega og nær að greina samtíma okkar betur en kvikmyndir frá þessu ári.

Maltin gefur ★★★½.

Óli gefur ★★★★★👍👍🖖.

¹ Chaplin var ekki gyðingur þó hann hafi oft verið „ásakaður“ um það. Honum þótti það samt ekki eitthvað sem hann þyrfti að afneita.

Winter’s Bone (2010) ★★★★☆👍👍

Þegar faðir hennar hverfur neyðist dreifbýlisstúlka til þess að leggja allt í sölurnar til þess að finna hann og tryggja framtíð fjölskyldunnar.

Jennifer Lawrence¹ leikur aðalhlutverkið í Winter’s Bone og er bara frábær. Síðan eru líka Sheryl Lee (Twin Peaks) og Dale Dickey (í bitastæðu hlutverki sem hún fær of sjaldan). Leikstjóri er Debra Granik sem gerði líka Leave No Trace (sem Ásgeir var mælti með við mig í síðasta langa spjallinu okkar).

Winter’s Bone er gerð eftir samnefndri skáldsögu Daniel Woodrell. Hann hefur kallað bækur sínar country noir sem á vel við um þessa. Þetta er grípandi mynd með mjög dökkum tónum.

Maltin gefur ★★★ og segir að hún gefi innsýn í heim sem fáir þekki en ég er smá efins um raunveruleikagildið, sérstaklega eftir að hafa lesið gagnrýni á bókina Hillbilly Elegy.

Óli gefur ★★★★☆👍👍.

¹ Ég er með meinloku sem veldur því að ég rugla saman nöfnum Jennifer Lawrence og Scarlett Johansson. Samt veit ég alveg nákvæmlega hvor er hvor.

To Be or Not to Be (1942) ★★★★☆👍👍🖖

Árið er 1941 og pólskir leikarar flækjast inn í klækjavef. Gamanmynd.

Þetta var skrýtið áhorf. Ég hef séð To Be or Not to Be (1983) með Mel Brooks svo oft að ég vissi nær alltaf hvað var að fara að gerast og hvað fólk var að fara að segja. Sú er sumsé frekar trú hinni upprunalegu. Ég held ég skilji samt hvers vegna fólk taldi þörf á endurgerð en sú pæling á kannski heima í umfjöllun um þá útgáfu.

Í To Be or Not to Be sést desember 1941 á dagatali. Það er sérstaklega áhugavert í ljósi þess að þá hófu Bandaríkin þátttöku sína í Seinni heimsstyrjöldinni (eftir hvatningu frá japanska flughernum). Upptökum á myndinni var væntanlega lokið þegar árásin var gerð á Pearl Harbour. Það var því töluverður munur á stemmingunni í landinu þegar myndin var í framleiðslu og þegar hún var frumsýnd.

Það má segja að einn helsti galli To Be or Not to Be sé að hún er mjög síns tíma sögulega séð. Hún passar ekki í það sögulega samhengi sem við höfum um Seinni heimstyrjöldina almennt og nasista¹ sérstaklega.

Það að plottið sé algjör þvæla er alveg fyrirgefanlegt því brandararnir ganga svo vel upp.

Ernst Lubitsch leikstýrði To Be or Not to Be og ef ég hefði séð fleiri myndir eftir hann myndi ég kannski segja eitthvað gáfulegt um hans fræga stíl.

Í aðalhlutverkum í To Be or Not to Be eru grínistinn Jack Benny, Carole Lombard og mér fannst ungi flughermaðurinn kunnuglegur en áttaði mig ekki á að þarna væri á ferðinni Robert Stack. Hann varð frægur fyrir að leika í sjónvarpsseríunni The Untouchables en fólk af minni kynslóð sem var með Stöð 2 þekkir hann fyrst og fremst sem kynninn í Óráðnum gátum.

To Be or Not to Be var síðasta mynd Carole Lombard sem lést í flugslysi um mánuði fyrir frumsýningu. Hún hafði verið að selja stríðsskuldabréf. Eiginmaður hennar Clark Gable heiðraði minningu Lombard með því að ganga í herinn líkt og hún hafði svo oft hvatt hann til.

Maltin gefur ★★★½.

Óli gefur ★★★★☆👍👍🖖 sem er svolítið litað af því að hafa séð endurgerðina fyrst.

¹ Það er alltaf sagt nasís frekar en natsís. Held að það hafi verið frekar útbreitt á þessum tíma.

One Battle After Another (2025) ★★★☆☆👍

Byltingin étur börnin sín, eða er það fasisminn sem drepur börnin sín?

Fyrstu atriði One Battle After Another eru vandræðalega kjánaleg og ég var ekki viss um að ég nennti meiru af svoleiðis rugli. Lukkulega batnaði hún þegar á leið.

Ádeilan í One Battle After Another er ekki sérstaklega beitt. Hún hefur lítið að segja um nákvæmlega það sem er, og hefur verið, í gangi í Bandaríkjunum. Mögulega er myndin einfaldlega trú skáldsögu Thomas Pynchon Vineland frá árinu 1990.

Chase Infiniti var best í One Battle After Another sem stelpan. Það var eiginlega of lítið af Benicio del Toro (ágætis árangur að vera í mynd frá P.T. og Wes sama árið en hvers á Paul W. S. að gjalda?). DiCaprio mjög skemmtilegur. Regina Hall stóð uppúr restinni og mér þótti gaman að sjá Kevin Tighe í óþokkahlutverki (eins og svo oft áður).

Ég er að reyna að fatta á hverjum Sean Penn byggir persónu sína á. Þetta er líklega blanda af mörgum (s.s. Paul Wolfowitz) en mér finnst samt eins og kækirnir séu sérstaklega frá einhverjum fasistalúða en ég man ekki hverjum. William F. Buckley Jr. er líklega þarna í hræringnum. Ég var samt ekki að falla fyrir þessum „leiksigri“.

One Battle After Another var best þegar hún var hrein spennumynd með smá fyndni og verst þegar fíflagangurinn fékk að ráða. Tónninn var svolítið á reiki.

Óli gefur ★★★☆☆👍.

Queen Christina (1933) ★★⯪☆☆🫴

Kristína er krýnd konungur Svíþjóðar en verður minna og minna spennt fyrir hlutverki sínu.

Mín yfirborðskennda þekking á sögu Svíþjóðar er nægileg til þess að ég þekki aðeins til Kristínu. Uppáhaldið mitt er auðvitað að lögin gerðu ekki ráð fyrir ríkjandi drottningu en sögðu ekkert um að konungurinn þyrfti að vera karlmaður. Kynusli.

Ég veit líka að saga Kristínu var töluvert áhugaverðari en myndin Queen Christina gefur til kynna. Það er voðalegt að breyta þessu í einfeldningslega ástarsögu.

Í aðalhlutverki Queen Christina er sænsk leikkona sem hóf líf sitt sem Greta Lovisa Gustafsson en er betur þekkt sem Greta Garbo. Á móti henni leikur John Gilbert sem er oft ranglega sagður hafa verið með of lélega rödd fyrir talmyndir.¹ Garbo og Gilbert léku saman í fjórum myndum og áttu á tímabili í ástarsambandi en sambandi þeirra lauk endanlega þegar hann hélt við aukaleikara við tökur á þessari mynd.

Queen Christina er á köflum mjög fyndin og á stundum hugsaði ég til The Great með Elle Fanning. Því miður er hún oftar þurr og óáhugverð.

Queen Christina er frekar djörf og mig grunar að það eigi þátt í orðspori hennar. Í einu atriði kyssir Garbo mótleikkonu sína á munninn.² Hún var gerð árið áður en Hays-ritskoðunin tók völdin og gefur sterklega til kynna að persónur myndarinnar lifi kynlífi(!). Sjokkerandi.

Maltin gefur ★★★★.

Óli gefur ★★⯪☆☆🫴.

¹ Í Singin’ in the Rain er gert grín að kjánalegum línum sem John Gilbert þurfti að fara með í einhverri af fyrstu talmyndum sínum. Leonard Maltin segir raunverulegu ástæðuna fyrir hnignun ferils hans hafi verið slagsmál við Louis B. Mayer (seinna M-ið í MGM).

² Garbo er sögð hafa verið tvíkynhneigð sem gerir kossinn áhugaverðari.

This Is Spinal Tap (1984) ★★★★★👍👍🖖

Öldruð rokkhljómsveit¹ tekst á við mótlætið sem felst í dvínandi vinsældum og afskiptasemi plötufyrirtækisins sem vill hemja listræna tjáningu þeirra. Grínheimildarmynd.

Ég hef séð ótal heimildarmyndir um rokkhjómsveitir og rokkara. Það hve This is Spinal Tap nær að líkja eftir þeim er magnað. Þetta á bæði við um stíl og efnivið. Þessar persónur eru allar kunnuglegar. Það hefur alltaf verið ákveðinn fáránleiki í kringum rokktónlist og hér hefur hann verið skrúfaður upp í ellefu.

Það gæti verið ákveðinn annmarki á This Is Spinal Tap til framtíðar að fólk þekkir ekki vísanirnar. Samt er þetta líklega fyndið hvort eð er.

Rob Reiner leikstýrði This Is Spinal Tap og er einn af höfundum handritsins. Þetta er á hans gullnu árum þar sem hann leikstýrði röð af klassískum myndum án þess þó að vera metinn að verðleikum.

Hljómsveitin sjálf, og einu stöðugu meðlimirnir til dagsins í dag, eru Christopher Guest (lávarður og herra Jamie Lee Curtis), Michael McKean og Harry Shearer (The Simpsons).

Það er röð af frábærum leikurum í gestahlutverkum. Ed Begley Jr. sést á trommunum en talar ekkert, Anjelica Huston er hönnuðurinn sem gerir nákvæmlega það sem beðið var um, Billy Crystal og Dana Carvey eru þjónar, Fred Willard hittir hljómsveitina á herstöðinni, Paul Shaffer skipuleggur plötuáritun, Bruno Kirby er bílstjóri og Fran Drescher vinnur fyrir plötufyrirtækið.

Maltin gefur ★★★.

Óli gefur ★★★★★👍👍🖖.

¹ Þess tíma þar sem okkur fannst fertugir kallar að spila rokk aldraðir.

The Sound of Music (1965) ★★★★★👍👍🖖

Þegar ung kona er send til að gerast kennslukona sjö barna gamals kapteins í Austurríki á seinni hluta fjórða áratugarins finnst henni andrúmsloftið þar jafnvel meira þrúgandi en í klaustrinu sem hún var í áður.

The Sound of Music er klassískur söngleikur eftir Rodgers og Hammerstein byggður á sannri¹ sögu von Trapp fjölskyldunnar. Í aðalhlutverkum eru Julie Andrew (nýfræg eftir Mary Poppins) og Christopher Plummer (alltof ungur með gervi-grátt hár og síðan sár yfir því að söngurinn hans var ekki notaður).

Yfir það heila voru von Trapp börnin frábær (þó sú sextán ára stúlkan hafi ekki litið út eins og táningur). Leikferill flestra þeirra var stuttur og/eða snubbóttur. Nicholas Hammond (Friedrich) hefur þó leikið í mörgum kvikmyndum og sjónvarpsþáttum. Síðasta hlutverk hans í stórri mynd er líklega Once Upon a Time in Hollywood. Heather Menzies (Louisa) lék síðan aðalhlutverkið í Piranha. Það mætti halda að Tarantino og Dante séu nördar.

Það er ekkert leyndarmál að ég er veikur fyrir söngleikjum en ég bjóst einhvern veginn við að The Sound of Music yrði of væmin fyrir mig. Við ákváðum að skreppa þar sem myndin var sýnd í sérstakri Goth² sýningu hjá Smárabíó.

Þó ég hefði aldrei séð hana áður höfðu flest lögin Í The Sound of Music síast inn hjá mér. Það kom mér á óvart að myndin er frábær. Ekki nóg með að ég hafi verið að syngja með nær alla myndina³ heldur var ég síhlæjandi. Þetta er ákaflega fyndin mynd.

Upphafsatriðið er auðvitað klassískt og það er erfitt að ímynda sér nákvæmnina sem þurft hefur til því auðvitað er þetta tekið upp með þyrlu. Það var gríðarlega flókið og grey Julie Andrews fauk allavega einu sinni um koll.

Þó var uppáhaldsatriðið mitt í The Sound of Music þegar Christopher Plummer tjáði tilfinningar sínar á skýran hátt þegar hann sneri aftur eftir mánaðarlangt ferðalag.

Leikstjóri The Sound of Music er Robert Wise sem er einnig þekktur fyrir að klippa myndir eins og Citizen Kane og The Magnificent Ambersons. Hann leikstýrði líka fyrstu Star Trek myndinni … sem mætti kannski gleymast.

Maltin kemur á óvart og gefur Tónaflóðinu ekki nema ★★★½.

Óli ætlar að ganga skrefinu lengra og segja ★★★★★👍👍🖖 því þetta er frábær mynd sem eldist vel og er með góðan og fallegan andfasískan boðskap.

¹ Nokkurn veginn.

² Lélegt val á stafagerð var fyndið en ekki hvernig Smárabíó klúðraði hléinu. Síðan var spurningaleikurinn óþarfur. Af hverju kemst bíóið upp með að auglýsa sýningu klukkan 16:00 þegar myndin byrjar ekki fyrren 16:20? Svo virtist sýningartjaldið vera ákaflega vannýtt, breiðar svartar rendur fyrir ofan og neðan og beggja vegna við myndina eins og gamalt YouTube myndband.

Þetta var sumsé 60 ára afmælissýning en einhver hefur ekki kunnað að gera <sup>^th</sup>.

³ Ég söng lágt.

Sneakers (1992) ★★★★⯪👍👍

Hópur af hökkurum og ýmis konar öryggissérfræðingum kemst í hann krappann.

Sneakers er líklega uppáhalds Robert Redford myndin mín. Meðleikarar hans eru allir frábærir. Sidney Poitier, Dan Aykroyd (að leika sjálfan sig), River Phoenix, David Straitharn (eiginlega langbestur), Mary McDonnell og Ben Kingsley.

Ekki hafði ég hugmynd um hver Donal Logue væri þegar ég sá Sneakers síðast og það er eiginlega stórfyndið að sjá hann hérna sem hipp og kúl stærðfræðing. Svo er Stephen Tobolowsky (Ned! Ryerson!) líka á svæðinu. Og röddin sjálf. James Horner kemur sterkur inn með tónlistina (þó hún minni á köflum aðeins á The Untouchables).

Sneakers er meiri gamanmynd en spennumynd. Hún tekur sig nefnilega ekkert sérstaklega alvarlega. Þannig leyfi ég henni kannski að sleppa með atriði sem spennumynd hefði þurft að hafa á hreinu.

Maltin er fúll á móti og gefur bara ★★½.

Óli gefur ★★★★⯪👍👍 er glaður að sjá hve vel Sneakers hefur elst.

The Long Walk (2025) ★★★★☆👍👍

Hópur ungra karlmanna tekur þátt í langgöngukeppni þar sem þeir hafa allt að vinna en öllu að tapa.

The Long Walk er ein af þeim bókum sem Stephen gaf út undir dulnefni. Reyndar vill svo til að í nóvember kemur ný útgáfa af The Running Man (í leikstjórn Edgar Wright) sem var upprunalega gefin út undir sama nafni. Stórt ár fyrir Richard Bachman.

Þó ég hafi lesið margar bækur Stephen King hef ég aldrei lesið The Long Walk þannig að ég vissi lítið um söguþráðinn og ekkert um útkomuna. Myndin snýst fyrst og fremst um sambandið sem myndast milli þeirra karlmanna sem taka þátt í göngunni miklu og hugleiðingar þeirra um lífið í alræðisríki.¹

Leikstjóri myndarinnar Francis Lawrence er líklega þekktastur fyrir að leikstýra Hungurleikjamyndum þannig að hann finnur sig greinilega í dystópíum. Handritshöfundurinn J.T. Mollner leikstýrði og skrifaði eina bestu mynd síðsta árs, Strange Darling.

Ef ég ætti að flokka The Long Walk myndi ég kalla hana hryllingsmynd, sérstaklega af því að ofbeldið minnir helst á slíkar myndir. En ég var mjög hrifinn. Hún greip mig frá upphafi til enda. Persónurnar voru áhugaverðar og leikararnir góðir.

Aðalleikararnir eru ekki stór nöfn en Judy Greer og Mark Hamil eru í smærri hlutverkum.

Óli gefur ★★★★☆👍👍.

¹ Þó efni The Long Walk endurspegli að mörgu leyti ástandið í Bandaríkjunum í dag skilst mér að í bókinni sé ljóst að verið sé að fjalla um Víetnamstríðið.

Dead of Night (1945) ★★★★★👍👍🖖

Þegar maður mætir í hús úti í sveit hittir hann fólk sem hann kannast við í fyrsta skipti og þau fara að segja hvert öðru sögur. Gamanhryllingsmynd.

Dead of Night er mynd sem endurómar í gegnum kvikmyndir og sjónvarpsþætti síðustu átta áratugi. Áhrifin eru gríðarleg. Þetta er að mörgu leyti eins og þættir af Twilight Zone sem hafa verið samtvinnaðir.

Nú er erfitt að ímynda sér hvernig það hefur verið að sjá Dead of Night árið 1945 (rétt eftir stríðslok). Voru hryllingssenurnar hryllilegri? Var golfatriðið ennþá fyndnara? Lokaatriði myndarinnar eru ennþá áhrifaríkt.

Leikstjórar Dead of Night eru fjórir og sjá hver um sinn hluta myndarinnar. Sá eini sem ég þekkti raunverulega fyrir fram er Charles Crichton sem leikstýrði A Fish Called Wanda rúmum fjörutíu árum seinna. Hann sá um fyndnasta¹ hluta myndarinnar.

Af leikurum má helst nefna Michael Redgrave (faðir þriggja leikara sem einnig bera ættarnafnið Redgrave og er Vanessa líklega best þekkt). Sally Ann Howes var fimmtán ára þegar myndin kom út en er væntanlega best þekkt fyrir að leika Truly Scrumptious² í Chitty Chitty Bang Bang (1968).

Sögurnar koma úr nokkrum mismunandi áttum, ein er til dæmis byggð á sögu H. G. Wells og önnur vísar í raunverulegt morðmál frá nítjándu öld (morðinginn³ lést hundrað ára gamall árið áður en myndin kom út).

Dead of Night virkar á eigin forsendum í dag og á greinilega sinn sess í kvikmyndasögunni.

Maltin gefur ★★★★.

Óli gefur ★★★★★.

¹ Ég var hrifinn af þessu atriði en mér sýnist ég vera í minnihluta.

² Ian Fleming skrifaði bókina og ber því væntanlega ábyrgð á þessu nafni eins og mörgum „stórfyndnum“ kvenmannsnöfnunum í James Bond.

³ Það eru víst ekki allir sammála um hver morðinginn hafi verið.