Author: Óli Gneisti

Glæpamaður sleppur úr fangelsi og þarf strax að takast á við erfiðar fjölskylduaðstæður og afleiðingar glæpaverka sinna.

Af sýnishorninu að dæma átti Den Sidste Viking að vera létt og skemmtileg gamanmynd. Hún er í raun blóðug dökk gamanmynd og virkar ákaflega vel sem slík. Það sem mér þótti erfiðast var að geðsjúkdómurinn sem er í aðalhlutverki er mjög kvikmyndaleg útgáfa af umdeildri greiningu.

Den Sidste Viking er leikstýrt af Anders Thomas Jensen sem hefur skrifað myndir á borð við I Kina spiser de hunde, Mifunes sidste sang og Bastarden. Mads Mikkelsen ætti að vera óþarfi að kynna, Nikolaj Lie Kaas (Idioterne og I Kina spiser …), Sofie Gråbøl (Mifunes sidste sang) og Bodil Jørgensen (Idioterne og Róm).

Óli gefur ★★★★☆👍.

Hver er hetja? Hver er skúrkur? Hverjum er ekki sama?

Þar sem mér þótti Batman Begins betri en mig minnti var ég á varfærinn hátt bjartsýnn fyrir The Dark Knight. Mér þótti hún á sínum tíma betri en sú fyrsta og kannski yfirsást mér eitthvað sem myndi útskýra hvers vegna hún er í svona miklum metum hjá fólki.

Eftirminnilegasti hluti The Dark Knight er saga sem brytinn Alfreð segir. Á sínum yngri árum var hann málaliði sem starfaði fyrir spillt yfirvöld í Mjanmar (þá kölluð Búrma) sem voru að reyna að múta „ættbálkaleiðtogum“. „Bandíti“ náði að tefja þetta framtak með því að ræna gimsteinum sem átti að nota sem greiðslur.

Það sem Alfreði þótti skrýtnast var að þessi maður virtist ekki hafa neinar rökréttar ástæður eins og peningagræðgi að leiðarljósi. Í raun hafði bandítinn ekki einu sinni áhuga á gimsteinunum vegna þess að hann fleygði þeim. Enginn á svæðinu hafði áhuga á því að segja til hans þannig að málið var leyst með því að brenna skóginn.

Bíddu. Hvað? Þessi saga gæti verið snilldargreining á viðhorfi Breta til fyrrverandi nýlendna sinna. Vandamálið er að það er aldrei gefið nokkuð til kynna að Alfreð eða Bruce áttuðu sig á hve fáránleg þessi framsetning væri. Þvert á móti var látið eins og sagan væri full af innsæi um að sumt fólk hegðaði sé á órökréttan hátt. Alfreð toppaði söguna með því að segja að sumir vildu bara sjá heiminn brenna … Ehh, hver var það sem bókstaflega brenndi skóginn?¹

Jókerinn á sumsé að vera eins og bandítinn af því græðgi stjórnar ekki athöfnum þeirra. Þetta er undirstrikað þegar glaðværi maðurinn brennir bókstaflegan haug af peningum. Sögulegt samhengi The Dark Knight er áhugavert vegna þess að hún kom út á þeim tíma sem peningagráðugir menn höfðu byggt upp efnahagskerfi sem var á mörkum þess að hrynja.

Þegar ég skrifaði um Batman Begins nefndi ég að ef Bruce Wayne vildi bæta Gotham ætti hann stuðla að kerfisbreytingum. Í The Dark Knight er hann með ákveðnar þreifingar í þá átt með því að styðja saksóknarann Harvey Dent en það byggir allt á mjög einfeldningslegum hugmyndum um vandann sem borgin stendur frammi fyrir. Borgin þarf ekki hetju, borgin þarf umbætur á öllum sviðum.

Það er undarlegt pyntingaratriði í The Dark Knight sem sýnir hve siðferðislega gjaldþrota Batman og löggurnar eru. Myndinni til … hróss … virka pyntingarnar nákvæmlega ekkert og koma meira að segja í bakið á þeim. Þessi mynd endurspeglar Bandaríkin á tímum George W. Bush.

Oft hefur Batman notað geðsjúkdóma til þess að útskýra illmenni sín. Það virðist líka eiga við um Jókerinn og flesta skósveina hans. Það er eiginlega bara vandræðalegt að horfa á þetta með gagnrýnum augum. Mig langar frekar að minnast Heath Ledger fyrir Shakespeare myndina sína.²

The Dark Knight þjáist af oflengd. Ég sem áhorfandi þjáðist af oflengd hennar. Eftir á velti ég upp þeirri spurningu hvort við hefðum séð einhverja leikstjóraútáfu (nei) en Gunnsteinn benti á að Christopher Nolan væri hrifinn af lengd. „En ekki dýpt“ svaraði ég.

Það eru líklega færri konur í The Dark Knight en Batman Begins. Katie Holmes er skipt út og þó Maggie Gyllenhaal sé betri leikkona er persóna hennar samt algjörlega skilgreind út frá sambandi hennar við tvo karlmenn. Síðan uppfyllir hún eitt týpískasta hlutvera kvenna svona myndum

Christian Bale, Michael Caine, Gary Oldman, Cillian Murphy (í mýflugumynd) og nokkrir í viðbót snúa aftur. Aaron Eckhart leikur saksóknara, Eric Roberts er mafíósi, Anthony Michael Hall („used to be a nerd, now he’s a meathead“) er lögga.

Tónlistin er óeftirminnileg. Ef markmiðið var að skyggja ekki á myndina þá tókst það. Tónskáldin hafa oft gert betur.

Endirinn er það næst undar- og asnalegasta við The Dark Knight. Batman lætur eins og hann sé tilneyddur til að þykjast vera vondi kallinn. Af hverju? Planið hans er fullkomlega órökrétt og mjög ólíklegt að það gangi upp. Það var fullt af fólki sem gæti afhjúpað sannleikann og ótal aðrir möguleikar til að ná fram markmiðinu.

Á leiðinni út heyrði ég brot úr samtali sem hljómaði eitthvað á þessi leið „sko, hún er alveg góð en …“. Líklega mun The Dark Knight falla neðar á topplistum þegar á líður. Á ég að nenna að sjá hann rísa?

Maltin gefur ★★☆☆.

Óli gefur ★⯪☆☆☆👎.

¹ Þetta er sagan af Hróa hetti sem er að berjast við spillt yfirvöld. Alfreð heldur því fram að bandítinn hafi fleygt gimsteinunum. Það bendir ekkert til þess að það sé rétt. Hann hefur engar sannanir heldur segist hafa séð barn leika sér að gimsteini og dregur þessa ályktun. Það virðist vera ótrúlegur skortur í ímyndunarafli.  Eða sögðu innfæddir honum þessa sögu? Er ekki líklegra að þessi Hrói höttur hafi bara gefið fátækum þessa steina?

Alfreð virðist vera týpískur Breti sem getur engan veginn skilið nýlenduþegna heimsveldisins. Það að hann hafi verið að vinna í fyrrverandi nýlendu segir ekkert gott um persónu hans. Hvað þá sú undarlega skoðun hans að peningagræðgi sé rökrétt. Það að The Dark Knight láti eins og Alfreð sé vitur öldungur sýnir í raun hve gjaldþrota myndin er.

² 10 Things I Hate About You. Ekki brandari. Góð mynd.

Fátækur en ofursvalur gaur mætir í banvænan raunveruleikasjónvarpsþátt og sýnir hve harður hann er.

Flóttamaðurinn var ein af fyrstu bókum Stephen King sem ég las. Líklega sá ég myndina með Arnold Schwarzenegger fyrst. Hún var mjög góð lexía í því hvernig bækur breytast í Hollywood.

Er sanngjarnt að meta kvikmynd út frá bókinni? Hiklaust. Það er ekki hægt að ætlast til þess að myndin sé beint eftir bókinni en þaðan komu hugmyndirnar. Þessi kvikmynd var líka kynnt á þeim forsendum að hún væri trú bókinni. Þar sem ég er nýbúinn að endurlesa The Running Man eftir Richard Bachman¹ er ég ágætlega í stakk búinn að meta það. Vissuð þið að hún gerist árið 2025?

Í aðalhlutverki The Running Man (2025) er Glen Powell. Ég var smá efins því þó hann sé ekki vöðvatröll er hann langt frá því að vera meðaljóninn² sem lýst er í bókinni. Efasemdirnar áttu rétt á sér. Í þessari mynd er Ben Richards bara rosalega svalur harðjaxl.

Sumar Hollywood-stjörnur hafa komist í þá stöðu að fá að endurskrifa hlutverk sín til þess að þau falli betur að ímynd þeirra. Ég efast um að Glen Powell sé kominn í þá stöðu. Samt hljómuðu línurnar hans í The Running Man þannig. Hann er endalaust hnyttinn. Það er þreytandi.

Söguþráðurinn í The Running Man er að mörgu leyti frekar trúr bókinni framan af. Það sem hefur breyst eru persónurnar og samspil þeirra. Sérstaklega er nútímavæðing á einni helstu hjálparhellu aðalpersónunnar sársaukafull. Honum var breytt úr raunverulegum aktívista í samsæriskenningasjónvarpsgláparaáhrifavald.

The Running Man (2025) er áberandi slökust af myndum Edgar Wright. Ég vona að þetta sé „ein fyrir þá“ og við fáum fljótlega „ein fyrir mig“ mynd til að vega upp á móti henni. Engin breyting frá bókinni er til batnaðar. Það á auðvitað sérstaklega um endinn sem er ótrúlega ósannfærandi og satt best að segja asnalegur. Algjört kjarkleysi.

The Running Man (2025) hefur verið réttilega gagnrýnd fyrir að hafa lítið að segja um samtíma okkar. Það hefur jafnvel verið stungið upp á því að myndin hefði frekar átt að fjalla um samfélagsmiðla. Það er ekkert frábær hugmynd. Það er bara allt önnur kvikmynd. Líklega hefði hún samt haft meira um samtíma okkar að segja ef hún hefði fylgt bókinni. The Long Walk öskrar að það sé hægt.

Það eru góðir leikarar í myndinni en ég var ekkert að falla fyrir frammistöðu þeirra. Colman Domingo, Katy O’Brian og Michael Cera virðast allavega hafa skemmt sér.

Óli gefur ★⯪☆☆☆👎

¹ Skondið að fá tvær myndir gerðar eftir bókum Richard Bachman sama árið. Hin er betri.

² Þegar ég var krakki fattaði ég aldrei hvað þetta ljón kæmi málinu við.

Leðurblökumaðurinn etur kappi við myrku spegilmynd sína á sama tíma og hann reynir að feta sig áfram í ástarlífinu.

Árið 1990 fékk Joe Dante hrúgur af peningum frá Warner Bros. til að gera hvað hvað sem honum datt í hug með framhaldsmyndina af Gremlins. Árið 1992 fékk Tim Burton hrúgur af peningum frá Warner Bros. til að gera það sem hann vildi með Batman 2. Út úr þessu komu tvö meistaraverk sem almenningur féll ekki fyrir strax en hafa með tíð og tíma verið endurmetin.

Það sést á Batman Returns að Tim Burton fékk að stjórna. Tónlist Danny Elfman fær að njóta sín ótrufluð. Búningar og sviðsmynd eru jafnvel gotneskari en í fyrstu myndinni. Síðan eru mörgæsirnar. Flestar raunverulegar. Þær standa uppúr.

Batman Returns sker á flest sem tengir hana við fyrri myndina. Fyrir utan Keaton eru það líklega bara Michael Gough (Alfreð) og Pat Tingle (Gordon) sem koma fram í báðum myndum. Þeir tveir héldu svo hlutverkum sínum Batman Forever og Batman and Robin og eru líklega það eina sem gefur til kynna að myndir Joel Schumacher tengist Burton-myndunum.¹

Þó Batman Returns hafi skilað hagnaði var henni ekki vel tekið. Hún var talin of myrk. Of mikið ofbeldi. Of miklir kynferðislegir undir- og yfirtónar. McDonald’s fór í fýlu vegna þess að samningar um hamingjumáltíðarleikföng höfðu byggt á hugmyndum um barnvæna mynd.

Ég féll ekki fyrir Batman Returns á sínum tíma. Ég náði henni ekki. Hún er allt öðruvísi en upprunalega Batman Tim Burton. Í þetta skiptið áttaði ég mig á að hún er einfaldlega miklu betri.

Mig grunar að Dan Waters eigi stóran þátt í hve skemmtileg Batman Returns er. Hann á mest í handritinu þó hann hafi haft athugasemdir við ákveðnar breytingar sem voru gerðar. Áður hafði hann skrifað Heathers og verið einn af höfundum Hudson Hawk (líklega vanmetnasta mynd Bruce Willis). Það er alveg hægt að sjá línu frá fyrri verkum Dan Waters yfir í Batman Returns.

Michael Keaton er mun öruggari í titilhlutverkinu en í fyrstu myndinni. Hann virðist skemmta sér. Í þetta sinn fékk hann líka mótleikara sem gáfu af sér í stað þess að leika í áttina að honum. Það eru Christopher Walken², Danny DeVito³ og Michelle Pfeiffer sem leika skúrkana.

Það mætti búast við því að Walken myndi stela myndina eins og Nicholson gerði í þeirri fyrri. Svo er ekki. Mögulega vegna þess að hann fær ekki búning en líklega frekar vegna þess hve hörð samkeppnin er.

Nú er ég ekkert rosalega hrifinn af viðrinaskúrkum á borð við Mörgæsina. Í Batman Returns virkar það samt. Að einhverju leyti er það samúðin sem Tim Burton sýnir persónunni en aðallega er það er vegna þess að Danny DeVito⁴ er upp á sitt besta. Hann veltir sér upp úr ógeðinu, stundum bókstaflega.

You’re just jealous because I’m a genuine freak and you have to wear a mask.

Michelle Pfeiffer gefur sig alla sem Kattarkonan. Hún lærði að nota svipu þannig að þegar persónan beitir vopni sínu til að afhöfða gínur þá var það leikkonan sem framkvæmdi bragðið. Í lykilatriði milli mörgæsarinnar og kattarkonunnar setti hún lifandi fugl upp í munninn á sér.

Það er klisja að setja gleraugu á fallegar konur og klæða þær í óspennandi föt. Málið er að Michelle Pfeiffer lætur það virka því það er ekki bara þröngi gervileðurbúningur sem gerir hana kynþokkafulla. Við sjáum að persónan er allt í einu í fullum tengslum við sitt kynferðislega sjálf og sýnir það líkt. Allar hreyfingar minna að einhverju leyti á kött.

Lykilhluti af persónunni er einfaldlega röddin og raddbeiting hennar. Hún táldregur, hæðist og skammast. Hún breimar.

Það hefði verið áhugavert að sjá Catwoman-mynd með Michelle Pfeiffer eftir Dan Waters og í leikstjórn Tim Burton. Kannski ef Batman Returns hefði grætt meira. Ég hef ekki séð myndina sem var gerð rúmum áratug seinna.

Þannig að ef ég ætti að meta skúrka í myndum Tim Burton væri röðin:

Michelle Pfeiffer > Danny DeVito > Jack Nicholson.

Að mínu hógværa og heiðarlega mati er Batman Returns besta myndin um Leðurblökumanninn. Ég þarf að setja upp ákveðna varnagla.

1) Ég er ekki að hugsa um myndirnar í samhengi við teiknimyndasögurnar, bara aðrar Batman myndir. Mér er sama hve trú þær eru upprunalegu persónunum.

2) Ég nennti ekki að sjá Dark Knight Rises á sínum tíma og af nýrri myndunum hef ég bara séð Batman vs. Superman sem var óbærilega asnaleg og leiðinleg. Lego Batman er kannski í öðru sæti.

Maltin gefur ★★☆☆.

Óli gefur ★★★★★.

¹ Það er grautfúlt að Billy Dee Williams hafi ekki verið fenginn til að leika Harvey Dent í Batman Forever.

² Persóna Christopher Walken er augljóslega nefnd í höfuðið á Max Schreck, aðalleikara upprunalegu Nosferatu.

³ Danny DeVito var einu sinni herbergisfélagi mannsins sem varð til þess að Michael Douglas þurfti að kalla sig Michael Keaton.

⁴ Einn af skósveinum mörgæsarinnar er Vincent Schiavelli sem lék með DeVito í One Flew Over the Cuckoo’s Nest.

Ungur drengur verður fyrir áfalli og sem fullorðinn maður reynir hann að fylla tómið með því að klæða sig í grímubúning.

Í október 1989 var ég í Reykjavík í fimmtugsafmæli Hauks frænda. Það var ákveðið að við Starri og Aðalsteinn fengjum að fara í bíó. Það var ein mynd sem okkur þremur þótti langmest spennandi að fara á: Indiana Jones and the Last Crusade. Síðan kom í ljós að hún var bönnuð innan tólf ára og hinn níu ára Aðalsteinn taldist of ungur til að fara á hana.

Þannig að Batman í Bíóhöllinni varð fyrir valinu. Það var í fyrsta skiptið sem ég fór í bíóið í Mjódd sem hefur nú verið hverfisbíóið mitt í rúm tuttugu ár. Í lok janúar verður því lokað og vegna þess að kapítalisminn ræður öllu fáum við ekkert menningarlegt í staðinn. Bara helvítis Nova sem er fyrirtæki sem ég vissi ekki að væri ennþá starfandi.

Um daginn var ég í Egilshöll með Sigga vini mínum að ræða um væntanlegar sýningar á Batman-myndum og minning skaust upp í huga minn frá því í Glerárskóla. Ég var að segja Sigga að mér hefði ekki þótt Batman sérstaklega góð. Hann ásakaði mig um að vilja bara vera öðruvísi af því myndin væri svona vinsæl. Mögulega var smá sannleikur í því en ég held ég hafi aðallega verið að finna afsökun til að monta mig af því að hafa séð myndina löngu áður en hún kom í bíó á Akureyri. Síðan var ég smá bitur að hafa ekki fengið að sjá Indiana Jones and the Last Crusade.

Tim Burton var ekki augljóst leikstjóraval fyrir Batman en skrýtnu myndirnar hans höfðu slegið í gegn þannig að hann fékk séns. Samt ekki fyrren Joe Dante leikstjóri Gremlins hafði hafnað starfinu.

Það að fá Michael Keaton í hlutverk Batman var vægast samt umdeilt. Hann var talinn alltof mikill grínleikari til að geta staðið undir hinum myrka Batman sem aðdáendurnir voru að vonast eftir. Leðurblökumaðurinn var í uppsveiflu eftir að Alan Moore skrifaði The Killing Joke and Frank Miller hina Reagan/fasísku The Dark Knight Returns.

Á sínum tíma var Batman Tim Burton umtöluð fyrir að vera dökk teiknimyndasögumynd. Það var augljóslega miðað við tóninn í Batman þáttunum frá sjöunda áratugnum. Hún er líka dökk miðað við Joel Schumacher Batman-myndirnar sem komu seinna.

Batman er næstum því skylduáhorf. Áhrif hennar voru gríðarleg, sérstaklega vegna útlits og hönnunar. Tónlist myndarinnar er einn af hápunktum ferils Danny Elfman. Ég veit að margir eru hrifnir af lögunum sem Prince gerði fyrir myndina en mér finnst þau alltaf voðalega meh, sérstaklega miðað við hans bestu lög.

Jack Nicholson er ennþá minn Jóker. Hann fer svo innilega yfir toppinn og skyggir auðvitað á alla aðra leikara myndarinnar. Þó er Tracey Walter líka eftirminnilegur sem hans næstráðandi. Líka gaurinn sem heldur á tónlistargræjunum.

Handritið sjálft er hálfgert klúður og það hefði mátt stytta Batman töluvert. Kim Basinger passar eiginlega ekki í myndina og ég held að það sé ekki henni að kenna.¹

Af öðrum leikurum myndarinnar má nefna Billy Dee Williams, Pat Hingle, Jerry Hall, Robert Wuhl og auðvitað Jack Palance.

Maltin gefur ★★⯪☆.

Óli gefur ★★★★☆👍👍🖖

¹ Hlutverk Kim Basinger í Batman varð til þess að hún var kynnir á Óskarsverðlaununum fyrir árið 1989. Ég hef ekki séð almennilega staðfestingu á því sem gerðist en ég held að hún hafi einfaldlega farið út fyrir handritið þegar hún átti að kynna Dead Poets Society. Hún leit allavega út fyrir að vera mjög taugaóstyrk þegar hún fór allt í einu að tala um að ein besta mynd ársins Do The Right Thing hefði ekki hlotið tilnefningu. Fyrir það verður Kim Basinger alltaf á mínum topplista.

Þrjár gamlar vinkonur ákveða að ná fram réttlæti gagnvart mönnunum sem hafa komið illa fram við þær.

Á sínum tíma var The First Wives Club frekar byltingarkennd því þetta var mynd með eldri leikkonum (rétt rúmlega fimmtugum sumsé) í aðalhlutverkum. Hvers vegna myndi nokkur vilja horfa á þær?

Auðvitað voru Diane Keaton¹, Goldie Hawn² og Bette Midler³ þá fyrir löngu búnar að sanna sig sem gamanleikkonur. The First Wives Club er líka ákaflega fyndin. Það eru líka margir góðir leikarar í aukahlutverkum sem fá mismikið að gera.

Maggie Smith, Elizabeth Berkley, Sarah Jessica Parker, Marcia Gay Harden, Stockard Channing, Timothy Olyphant, Rob Reiner, Bronson Pinchot, Stephen Collins, …

The First Wives Club er leikstýrð af Hugh Wilson sem er líklega þekktastur fyrir Police Academy en mér þykir alltaf sérstaklega vænt um mynd hans Rustlers’ Rhapsody.

Það er töluvert stefnuleysi í The First Wives Club. Það er eins og fólkið sem gerði myndina hafi ekki verið sammála um hvernig hún ætti að vera. Á köflum eru innskot með Diane Keaton með sögumanni sem virka mjög undarlega, eins og þeim hafi verið bætt við eftir á til að útskýra rugling í söguþræðinum.

Sem feminísk mynd er The First Wives Club ekki alltaf frábær. Meðferðin á nýju kærustum gömlu mannanna er til dæmis undarleg. Sú eina sem gerði eitthvað raunverulega af sér sleppur eiginlega alveg en það er barið á þeim yngri. Síðan eru frekar ósmekklegir brandarar um átröskum sem eru mjög síns tíma.

Maltin gefur ★★⯪☆ og segir að bókin sé betri.

Óli gefur ★★★⯪☆👍.

¹ Upprunalega Diane Hall, kölluð Annie. Þegar Michael Douglas gat ekki notað sitt eigið nafn vegna Hollywood-reglna ákvað hann að taka leikaranafnið Keaton í höfuðið á Diane. Pabbi mannsins sem mátti nota ættarnafn hans hét upprunalega Issur Danielovitch og tók upp fornafnið Kirk.

² Upprunalegt nafn hennar var Goldie Jean Studlendgehawn.

³ Upprunalegt nafn hennar var Bette Midler.

Tveir frændur hafa komist að þeirri niðurstöðu að forstjóri stórfyrirtækis eigi sök á því hve hræðilegt líf þeirra er og reyna að leysa vandamálið með ófyrirséðum afleiðingum.

Þar sem ég var ákaflega hrifinn af Poor Things hafði ég töluverðar en kvíðablandnar væntingar til Bugonia sem er gerð af sama leikstjóra, Yorgos Lanthimos. Þetta var ekki gleðirík bíóferð því myndin hófst ekki fyrren hálftíma eftir auglýstan sýningartíma. Það var sumsé pirringur í loftinu. Takk Sambíóin Álfabakka.

Í stuttu máli er Bugonia ein besta kvikmynd þessa árs. Hún er sú eina sem er í raunverulegri samkeppni við Companion um efsta sætið. Þegar ég fer yfir árið í heild eru allar líkur á að ég horfi aftur á þessar tvær myndir.

Bugonia er mjög dökk gamanhryllingsmynd. Alveg með þeim dekkstu. Hún fjallar um stöðu heimsins á ákaflega gagnrýnin hátt. Nú er ég ekki alveg viss um að allir túlki myndina á sama hátt en mér þótti boðskapurinn þó frekar skýr og að í honum fælist nauðsynleg skilaboð.

Íslenski texti myndarinnar var á köflum mjög vandræðalegur. Verst var líklega að tvíræðni enskunnar í notkun persónufornafna glataðist algjörlega. Það náði líka að ergja mig töluvert að þýðandinn hafði ekki einu sinni fyrir því að fletta upp orðinu „shibboleth“ og ákvað að þýða það sem „slagorð“.¹

Emma Stone og Jesse Plemons eru jafn góð og við var að búast. Alicia Silverstone var óþekkjanleg.² En það er hinn ungi Aidan Delbis í hlutverki frændans sem veit ekki alveg hvað er á seyði sem slær í gegn.

Bugonia er endurgerð af suður-kóreskri mynd sem kallast Save the Green Planet! (2003). Miðað við hve skýrar vísanir þessi nýja mynd hefur í samtíma okkar get ég ímyndað mér að mörgu hafi verið breytt.

Bugonia er að öllu leyti frábær mynd. Kvikmyndataka, hönnun, klipping … Það eina sem gerði mig efins um að splæsa á hana fimm stjörnum³ var að mér þótti Poor Things betri.

Óli gefur ★★★★★👍👍.

¹ Bókstaflega þýðingin hefði auðvitað verið sjibbótet en þar sem við notum þessa Biblíuvísun ekki í daglegu máli mætti í staðinn segja „lausnarorð“. Sagan sjálf er frekar óhugnanleg en hljómar jafnvel verr eftir atburði síðustu ára.

Gíleaðítar settust um Jórdanvöðin yfir til Efraím. Og þegar flóttamaður úr Efraím sagði: „Leyf mér yfir um!“ þá sögðu Gíleaðsmenn við hann: „Ert þú Efraímíti?“ Ef hann svaraði: „Nei!“ þá sögðu þeir við hann: „Segðu ,Sjibbólet.'“ Ef hann þá sagði: „Sibbólet,“ og gætti þess eigi að bera það rétt fram, þá gripu þeir hann og drápu hann við Jórdanvöðin. Féllu þá í það mund af Efraím fjörutíu og tvær þúsundir.

² Ég þekkti hana allavega ekki.

³ Ég gef ekki einkunnir á kúrvu, ég er með ákveðna stigagjöf, mínusar og plúsar sem gefa kvikmyndum af mismunandi tegundum að ná upp í fimmta sætið. Ef ég umbreytti stjörnugjöf minni á nýjum kvikmyndum í tölur er meðaltalið á milli fimm og sex á skalanum 1-10.

Ris og fall og endurkoma svikahrapps.

The Wolf of Wall Street ætti að vera augljós viðvörun til fólks að treysta ekki svikahröppum á borð við þann sem Leonardo DiCaprio leikur. Um leið ættu áhorfendur að sjá að fjármálakerfið er spillt og þjónar aldrei hagsmunum almennings. Það er það sem ég held að Martin Scorsese vilji segja.

The Wolf of Wall Street sýnir uppgang þessa svikahrapps í slíku ljósi að margir virðast hafa litið á hann sem fyrirmynd. Þó Scorsese sýni fallið þá eru senurnar með fallegum nöktum konum eftirminnilegri. Ef þú græðir nóg getur þú fengið að sofa hjá Margot Robbie.

Auðvitað eru þeir sem sjá svikahrappinn í þessum hetjuljóma yfirleitt ekki þeir sem munu verða ríkir á siðlausum viðskiptum heldur þeir sem munu missa peningana sína í peningaleitinni. Kannski hefði mátt eyða einhverjum tíma í að sýna hvernig fór fyrir þeim sem fjárfestu hjá þessu gaur.

Þetta loðir við myndir Scorsese. Það eru endalaust margir sem horfðu á Taxi Driver, Goodfellas og jafnvel Raging Bull og sáu Travis Bickle, Henry Hill og Jake Lamotta í einhverjum dýrðarljóma. Með flottri kvikmyndatöku og réttri tónlist verða skíthælarnir svalir. Hæfileikar kvikmyndargerðarmannsins Scorsese sem kvikmyndagerðarmanns vinnur þannig gegn boðskapnum.¹

Ef við lítum framhjá þessum siðferðislega vinkli er hið augljósa að The Wolf of Wall Street er of löng. Það þurfti ekki þrjá klukkutíma til að segja þessa sögu. Hún er satt best að segja ekki nógu áhugaverð til þess. Aftur á móti er hún oft fyndin.

Myndin er uppfull af góðum leikurum og ég nenni varla upptalningu. Það var auðvitað sérstaklega gaman að sjá Rob Reiner í hlutverki föðursins í ljósi þess að persóna hans Marty Di Bergi í This is Spinal Tap var augljóslega byggð á Martin Scorsese. Svo er augljóslega gaman sjá Jonah Hill í hlutverki Nikótínsalans Sven.

Maltin gefur ★★⯪☆ og segir að mynd um óhóf sé óhóflega löng.

Óli er aðeins hressari og gefur ★★★⯪☆👍 en líklega nær þremur en fjórum.

¹ Þegar ég var að leita að mynd til að skreyta þennan dóm var augljóst að nær öll skjáskot og kynningarmyndir voru af svala svikahrappnum og nær ekkert af falli hans.