Niðurstaða þjóðaratkvæðagreiðslunnar

Ég var búinn að lofa sjálfum mér því að ég myndi ekki blogga um þetta Icesavemál en nú þegar niðurstaða þjóðaratkvæðagreiðslunnar liggur fyrir og einsýnt er að hver og einn ætlar að túlka hana sér í hag get ég ekki á mér setið að koma þeim skilaboðum á framfæri að öll hafa þau rangt fyrir sér.

Ekki nenni ég að elta ólar við það hver hefur sagt hvað. Sumir halda því fram að niðurstaðan séu „skýr skilaboð um flatt nei til umheimsins – við borgum ekki“. Um það var ekki kosið. Formaður Framsóknarflokksins heldur því fram að niðurstaðan sé skýrt vantraust á ríkisstjórnina. Um hana var ekki kosið.

Kosið var um lög nr. 1/2010 um breytingu á lögum nr. 96/2009, um heimild til handa fjármálaráðherra, fyrir hönd ríkissjóðs, til að ábyrgjast lán Tryggingarsjóðs innstæðueigenda og fjárfesta frá breska og hollenska ríkinu til að standa straum af greiðslum til innstæðueigenda hjá Landsbanka Íslands hf. og þau felld úr gildi með yfirgnæfandi meirihluta þeirra sem kusu, en kjörsókn var eitthvað kringum 63% ef ég man rétt. Það er eina niðurstaða kosninganna.

Valmöguleikarnir á kjörseðlinum voru já og nei og svo var möguleiki á að skila auðu. En hvað þýddu þessir valmöguleikar? Nei þýddi einfaldlega nei og var sá valmöguleiki sem beinast lá við þegar betri samningar lágu í pípunum. Já þýddi í raun nei enda styður ríkisstjórnin sjálf ekki þau lög sem kosið var um. Hefði niðurstaða atkvæðagreiðslunnar verið öfugt við það sem varð hefðu Bretar og Hollendingar á hinn bóginn enga ástæðu haft til að semja neitt frekar.

Þetta er dautt val, og þess vegna var eina mögulega niðurstaða þjóðaratkvæðagreiðslunnar sú sem varð. Og það er ekki einhver svakaleg davíðsk yfirlýsing um að Íslendingar greiði ekki skuldir óreiðumanna einsog amma seðlabankastjórans fyrrverandi sagði alltaf (hvaða tilefni skyldi hún hafa haft?). Niðurstaðan er ekki vantraust á ríkisstjórnina sem hefur haldið sínu fylgi gegnum þetta erfiða mál. Niðurstaðan er sú að því einfalda formsatriði var fullnægt að fella úr gildi lög sem þjónuðu ekki tilgangi sínum lengur. Þetta hefði mátt gera án þjóðaratkvæðagreiðslu, en hana fengum við eftir sem áður sem ætti að nægja til að sýna fram á að allt tal um lýðræðishatur stjórnarflokkanna eru staðlausir stafir. Og nú þegar framkvæmd slíkrar atkvæðagreiðslu liggur ljós fyrir megum við eiga von á fleiri slíkum í framtíðinni – og því hljóta allir að fagna.

Niðurstaðan er ennfremur þessi: að fyrra samkomulag um Icesave sem unnið var að í sumar og samþykkt af Alþingi stendur nú einsog spássíukrot í úreldri kennslubók í alþjóðasamskiptum. Þau lög hafa nú öðlast gildi á nýjan leik en standa ekki fyrir eitt né neitt enda samþykktu Bretar og Hollendingar ekki skilyrði þeirra laga. Það er aðeins formsatriði að fella þau úr gildi.

Hvað svosem fólki svo finnst um hvort Íslendingar skuli borga eða ekki birtist nú í gær áhugaverð könnun MMR. Vísir stillti niðurstöðunum þannig upp að helmingur svarenda vildi þjóðaratkvæðagreiðslu um þriðja Icesavesamninginn. Mér finnst öllu merkilegri niðurstaða að eftir allt undangengið sé þó helmingur svarenda sem vill að þingið afgreiði málið án aðkomu þjóðarinnar. En þetta er svosem ekki spurning um það, heldur hitt hvort forsetanum hugnist það samkomulag sem nú er unnið að, hvenær svosem það verður borið á borð fyrir hann.