Höfundur: oligneisti

Skrípanöfn og vítaverðir ósiðir

Ég rakst á grein frá árinu 1898 í Þjóðólfi og, í kjölfarið, á aðra í sama riti frá árinu 1892. Þar fjallar greinarhöfundur (líklega Hannes Þorsteinsson) um ýmis konar nafnaósiði á Íslandi. Ég tók saman nokkra punkta úr þessum tveimur greinum:

Óskandi væri samt, að Jónarnir fækkuðu heldur hér eptir, því að Jón Jónsson t. d. er sama sem ekkert nafn út af fyrir sig, svo að það er jafnvel nauðugur einn kostur að hnýta við það einhverju ættarnafni til leiðbeiningar, enda hafa margir Jónar Jónssynir gjört það,

[…]

Þó eru kvennmannaheitin sýnu lakari t. d. Abela, Abigael, Agata, Albína, Aníka, Anína, Arey, Atfríður, Baldvinía, Barbara, Bárðlína, Batanía, Bersabe, Bóel, Bóletta, Brigget, Daðína, Debóra, Diðrika, Dilja, Drysjana, Dýrunn, Egidína, Einara, Elína, Elínrós, Elísa(!), Elka, Elsabjörg, Emelína, Emerenzíana, Engilmaría, Erlina, Etilríður, Eulalía, Eyjólfína, Feldís, Fídes, Friðjóna, Friðlína, Frugit, Guðanna, Guðbil, Guðjóna, Guðjóný, Guðlína, Guðmunda, Guðrúnbjörg, Gúríe, Gytta o. s. frv.

Ég vil taka skýrt fram að það er höfundurinn sjálfur sem telur nafnið Elísu slíkt skrípi að hann þarf að setja upphrópunarmerki við það. Það eru mörg slæm nöfn í upptalningu hans en Elísa er ekki eitt þeirra.

Það þekkja víst margir söguna um karlinn, sem vildi láta skíra barnið sitt „Jesú Krist“. Og það eru svo ótalmörg dæmi upp á samskonar sérvizku í þessu efni. Móðir Natans Ketilssonar ætlaði að láta hann heita Satan, af því að „sá gamli“ hafði vitjað nafns hjá henni í draumi, að mælt var, en það er gömul trú, að hlýða beri slíkum vitrunum. Presti þótti samt Satansnafnið eigi sem viðkunnanlegast skírnarnafn, en til þess að brjóta þó eigi algerlega bág við gamlan átrúnað og styggja ekki myrkrahöfðingjann um skör fram, skírði hann drenginn Natan.

Ég man ekki eftir að hafa heyrt þessa sögu áður, þó það gæti vel verið, en hún verður að teljast ósennileg.

Í seinni greininni er höfundur enn að kvarta meir yfir nöfnum kvenna en í þetta sinn þá eru flest nöfnin sem hann nefnir bara mjög fín.

Einkum eru kvennmannaheitin yfirleitt miklu afskræmislegri, en karlmannaheitin. Einkennilegt er það, hversu allskonar samsetningar við »ást eru almennar, t. d. Ástmann, Ástmundur, Ástvaldur, Ástvin, Ástrós o. s. frv. Kvennmannaheitin: Snót, (í Dalasýslu), Fjóla (í Norðurmúlasýslu), Eygló (í Reykjavík), Hugljúf og Sumarrós (í Skagafirði) eru að vísu eigi ljót nöfn, en dálítið óviðkunnanleg eru þau. Sóley, Eyrarós, Baldursbrá, Hrafnaklukka, Ástljúf, Haustrós mundu t. d þykja skrítin eiginnöfn, en þau eru í fullu samræmi við hin fyrnefndu, og engu lakari. Svo óviðkunnanleg og tilgerðarleg, sem þessi nöfn eru, geta þau kallazt sómasamleg í samanburði við önnur verri.

Þarna náði hann sumsé bæði að tala illa um nafn móður minnar og konu.

Að lokum viljum vér skora á alla foreldra (og presta, að svo miklu leyti, sem þeir geta við ráðið), að varast öll útlend nafnskrípi, smekklausar og óliðlegar samsetningar nafna og fleirnefni, skíra börn ekki ættarnöfnum eða fóðurnöfnum manna og helzt aldrei nema einu smekklegu nafni, einkum forníslenzku eða öðru látlausu nafni. Það er enginn hörgull á þeim.

Nextcloud er yndislegt – ólíkt Office 365/Dropbox/Google Drive

Ég er búinn að vera að leita að góðri veflausn fyrir reksturinn. Ég hef verið með eitt og annað í Dropbox og ég hef verið með hitt og þetta í Google og Google Drive og svo hef ég verið að nota Trello í verkefnaskipulag. Ég vildi reyna að fá þetta allt undir sama hatt, helst í opna lausn og helst þannig að ég hafi fulla stjórn á þessu öllu og geti auðveldlega tekið afrit.

Ég setti upp sýndarvél og prufaði nokkrar lausnir. Það kom fljótt í ljós að Nextcloud væri best af þeim. Flest sem tilheyrir kerfinu er auðuppsett, það eru verkefnaskipulagslausnir, dagatöl, spjallkerfi og textaumsýsla. Þetta var flest auðvelt að tengja bæði við snjalltæki og tölvur. Það eru líka til lausnir fyrir Apple og Microsoft sem ættu að vera jafn einfaldar.

Ég þarf hins vegar líka á því að halda að hafa einhverskonar „Office“ pakka. Það var smá basl en ég náði fljótlega að koma Collabora í gang á skýinu mínu. Það er veflæga útgáfan af LibreOffice sem er kerfið sem ég nota á eigin tölvu. Það virkar alveg dásamlega (hvort sem það eru Microsoft skjöl eða Open Office). Ég bara skil ekki hvers vegna tölvudeildir eru að setja nota Google eða Microsoft lausnir þegar Nextcloud+Collabora er svona frábært.

Það sem mér líkar einna best við Nextcloud er hve auðveldur aðgangurinn er í eigin tölvu. Sumsé, ég þarf ekki að nota vafra til að vinna í skjölunum ef ég vil það ekki en ég geti síðan haldið áfram að vinna með skjalið í vafra næst þegar það hentar betur. Ég held að maður þurfi reyndar að nota vafraútgáfuna til að vera í samvinnuham (það er ekkert mál að deila aðgangi að skjölum til fólks sem er ekki skráð á skýið manns).

Þetta er líka allt svo opið og dásamlegt að það er ekkert mál að tengja aðrar lausnir inn í þetta. Ég bara elska þetta.

Matreiðsla, matarskólar og uppskriftir

Ég er að dunda mér við að setja uppskriftirnar mínar inn í forrit sem er auðvelt að taka afrit af og senda uppskriftir úr. Það er samt ekki vandalaust.

Fyrsta vandamálið er, eins og alltaf, ég er búinn að breyta uppskriftunum og man ekki alltaf alveg hvað ég gerði síðast sem heppnaðist voðalega vel.

Í öðru lagi þá er góður fídus í þessu þar sem maður getur skráð uppruna uppskrifta. Það er stundum einfalt af því að þær koma beint frá Dagbjörtu, Helgu frænku eða Gulu matreiðslubókinni hennar mömmu. En ég hef breytt mörgum uppskriftum. Sumum smá og sumum mikið. Á hvaða tímapunkti er uppskrift ennþá nægilega lík upprunanum til þess að uppskriftin sé í raun ný?

Í þriðja lagi er valmöguleiki á að skrá matargerðarskóla. Hvað er til dæmis íslensk matargerð? Það segir ýmislegt um mig hvernig ég flokka það. Síðan grunar mig að ég yrði sekur fyrir glæpi gegn ítölskum matargerðararfi ef ég myndi flokka lasagnað mitt sem ítalskt.

Við getum auðvitað tekið dæmi af mexíkanska¹ kjúklingaréttinum okkar. Ég held að við höfum upphaflega fengið uppskriftina frá Hafdísi og Mumma en þau frá Árnýju. Uppskriftin hefur auðvitað gjörbreyst. Þetta er t.d. oftast ekki kjúklingaréttur af því að við erum eiginlega hætt að nota kjúkling og farin að nota baunir í staðinn. Síðan er ég auðvitað skíthræddur við að mexíkanskir matargerðarmenn hreyfi mótmælum ef ég voga mér að flokka þetta sem mexíkanskt.

1

Ég hef aldrei tekið orðin Mexíkói, mexíkósk eða önnur álíka í sátt.

Afsagnarkrafa til Sigmundar Davíðs

Ég er ekki meðal þeirra sem hafa krafist afsagnar Sigmundar Davíðs vegna Klausturfokksins. Ástæðan er auðvitað sú að ég er bara almennur stuðningsmaður þess að Sigmundur láti sig hverfa út opinberri þjónustu vegna almennrar vanhæfni og óheiðarleika. Það væri því bölvuð hræsni hjá mér að láta eins og þessi uppákoma hafi breytt einhverju um álit mitt á honum.

Guardian: Behemoth, bully, thief: how the English language is taking over the planet

No language in history has been used by so many people or spanned a greater portion of the globe. It is aspirational: the golden ticket to the worlds of education and international commerce, a parent’s dream and a student’s misery, winnower of the haves from the have-nots. It is the internet, science, diplomacy, stellar navigation, avian pathology. And everywhere it goes, it leaves behind a trail of dead: dialects crushed, languages forgotten, literatures mangled. #

Michael Bolton aðdáandinn ég

Á Spotify sjá vinir manns hvað maður er að hlusta á. Gallinn er sá að þeir sjá líka síðasta lagið sem maður hlustaði á. Þannig að lög sem maður hlustar á í gegn hverfa um leið og þau klárast en lag sem var í gangi þegar maður stoppaði Spotify sést þar til maður setur eitthvað næst af stað. Þannig að þetta „stopplag“ sést lengur en hin.

Í gær þá stoppaði ég Spotify þegar lagið How I am Supposed to Live Without You með Michael Bolton var í gangi. Þannig að Spotify-vinir mínir höfðu um tólf klukkutíma til að komast að þeirri niðurstöðu að ég væri stærsti Michael Bolton aðdáandi í heimi.

Ég gæti haldið því fram að ég hafi bara óvart lent á lagi með Michael Bolton og orðið svo miður mín að ég fleygði tölvunni í vegginn til þess að tónlistin myndi stoppa. En staðreyndin er reyndar sú að ég var alveg viljandi að hlusta á þetta lag. Ég er ekki mikill Bolton aðdáandi en það að sjá hann gera grín að sjálfum sér í Never mind the Buzzcocks og Valentínusarþættinum á Netflix hefur gert mig frekar jákvæðan gagnvart honum persónulega þannig að ég þoli alveg að hlusta á hann.

Samviskuframlög í lok árs

Þar sem fjárhagsárið hefur verið gott í spilaútgáfu þá tók ég mig til og lagði smá peninga fram í nokkur verkefni sem koma starfsseminni við.

Audacity er opinn hugbúnaður fyrir hljóðvinnslu.

Kdenlive er opið klippiforrit.

Internet Archive varðveitir netið að stórum hluta og ótal verk þar að auki.

Það voru nokkur önnur verkefni sem ég skoðaði en þar var oftast frekar leitað eftir vinnuframlagi heldur en peningum. Önnur vildu bara mánaðarleg framlög sem heillar mig ekkert sérstaklega af því að ég vil ekki vera að færa svona til bókar oft á ári og sérstaklega ekki þegar upphæðin flakkar til með genginu.

Auðvitað ættu allir sem nota þessi opnu verkefni í rekstri að gefa eitthvað til að halda þeim gangandi.

Síðan tók ég mig til og leitaði uppi reiknivélar til að sjá hvað ég þyrfti að gera til að kolefnisjafna spilaframleiðslu- og flutninga. Ég valdi að endurheimta votlendi af því að ég fékk útskýringu á því hvernig mýrarnar virka fyrr á þessu ári. Útreikningurinn sýndi að lokum að ég hafði ekki eyðilagt loftslagið jafn mikið og ég hélt. Ég námundaði því bara upp enda ég hef ekki gert þetta áður. Auðvitað ættu svona framlög að vera skilyrði fyrir alla sem er í rekstri og framleiðslu.

WordPress í snjalltækjaheimi

Þegar maður hefur vanist að nota Facebook þá er auðvelt að gleyma að WordPress hefur alveg verið að þróast líka síðustu ár. Núna getur maður bara náð í WordPress-forrit í símanum sem gerir manni kleift að deila myndum beint eða einfaldlega skrifa færslur. Það er gott að muna ef maður vill losna undan Facebook-ruslinu. Það er ekkert endilega erfiðara að blogga.

Tólg tekin í sátt

Ég ákvað að gera djarfa tilraun við laufabrauðsgerðina í ár.

Í stað þess að nota bara jurtafeiti til að steikja, eins og fyrri ár, þá keypti ég smá tólg til að hafa með. Lyktin var auðvitað frekar slæm á meðan það var steikt (en um leið uppfullt af nostalgíu) en ég hafði meiri áhyggjur af bragðinu. Ég veigraði mér við að smakka og keypti meira að segja einn dunk af Kristjánslaufabrauði til öryggis.

En áhyggjurnar voru greinilega óþarfar. Bragðið er mjög gott. Ég held ég geri þetta aftur næst en þá minnka ég samt líklega aðeins hlut tólgarinnar.