Hræsnað um frumskógarlögmálið

Í síðasta pistli fjallaði ég um misheppnaða uppbyggingu snobbhverfis þar sem í dag stendur völundarhús ógnarstórra blokka í órækt undir samheitinu Gellerup, umlukið óhirtum trjám sem vaxa hvert með sínu laginu svo líkja mætti við frumskóg. Raunar er það svo vinsæl líking að nálega í hvert sinn sem fjölmiðlar taka Gellerup til umfjöllunar, sem er ærið oft, er þessi líking dregin upp. Nú síðast hafa bæði Stiften og Politiken étið upp alveg ágæta fyrirsögn frá því dagblaði sem hvað síst skyldi kalla hlutlaust í garð innflytjenda – Jyllands Posten. Fyrirsögnin kom mér síður á óvart en myndin af næsta húsi við mitt sem fylgdi fréttinni. Þar býr vinur minn og telur sig búa í betri enda gettósins, ef hægt er að nota slíkt orðalag.

Fréttin er nákvæmlega sama frétt og ég vitnaði til í síðasta pistli, bara mánuði yngri í þetta sinn. Það þykir víst jafngóð fréttamennska hér einsog á Íslandi að endurtaka sömu möntruna aftur og aftur uns hún hefur rækilega fest sig í sessi. „Jungleloven råder i flere ghettoer“. Meðfylgjandi mynd af risavöxnu steinsteypuskrímsli með veggjakroti uppeftir allri hliðinni og gervihnattadiski á þriðju hverjum svölum, guð hjálpi okkur ef þetta er bænamotta sem hangir þarna yfir handriðið. Gellerup er útlandið í Árósum, landamærin liggja við verslunarmiðstöðina City Vest hverrar turnum verður sjálfsagt breytt í mínarettur von bráðar ef marka mætti blöðin, miðrýminu í mosku. Þetta er ekki mynd sem býður fólk velkomið. Fólkið sem býr hér er enda ekki velkomið sjálft. Eftir nokkur ár verður myndin af fátækrablokkinni eini minnisvarðinn um tilvist hennar utan minninga þeirra sem hér hafa búið, því eitthvað finnst borgaryfirvöldum skorta á fjölda verslanamiðstöðva í Gellerup

Nýjast í fréttum er hinsvegar sextíu ára staðreynd sem loksins hefur reyrt sitt ljóta höfuð nógu langt upp undir pilsfald Kristjánsborgar að þingmönnum finnist sem aðgerða sé þörf. Komið hefur á daginn að timburframleiðandinn Collstrop, sem sérhæfir sig í að bólusetja tré gegn ýmsum kvillum til að tryggja langlífi viðarins og þar með bjóða upp á bestu vöruna, hefur verið að losa menguð úrgangsefni út í danska náttúru síðan á sjötta áratugnum. Að vísu eru þetta engin ný tíðindi þannig lagað, og einhverra hluta vegna hefur fyrirtækið aldrei verið dregið til ábyrgðar fyrir þessa starfsemi. En nú finnast tunnur af arseniki, krómi og kopar á ný í mýrum á einkalóðum á Fjóni, í nágrenni Óðinsvéa, þá við Horsens og loks nálægt íbúabyggð við Brabrandvatn rétt suður af Gellerup, upplýsir Danmarks Radio.

Brabrandvatn er eitt stærsta útivistarsvæði Árósa. Þar er ekki einungis íbúabyggð norðanmegin vatnsins heldur er blómleg sumarbústaðabyggð sunnanmegin við jaðar Brabrandskógar. Bryggjur fyrir báta og dorgara má víða finna og vinsælt er að synda í vatninu á heitum sumardögum. Úr vatninu rennur sjálf áin sem borgin er kennd við og bugðast gegnum kjarna miðbæjarins uns hún rennur út í haf. Og einmitt þarna fannst Collstrop sniðugt að senda fólk í eiturheldum búningum, svosem sjá má á nokkrum vel völdum fréttamyndum, til að grafa tunnur af arseniki í skjóli nætur. Ekki náðist í umhverfisráðherra við vinnslu fréttarinnar en DR náði hinsvegar tali af fulltrúum Radikale Venstre og Socialdemokraterne sem sögðust ætla að gera sitt ítrasta til að setja pressu á stjórnvöld svo hægt verði að sækja Collstrop til saka.

Grunnvatnið, að vistkerfinu öllu ólöstuðu, er ein viðkvæmasta auðlind Danmerkur og ekki eru nema örfáar vikur síðan vart varð við E. coli smit í vatnsbóli norðurbæjarins. Ástæðan var rakin til mikilla rigninga sem flætt höfðu yfir grunnvatnslínuna og skolað saur frá nærliggjandi býlum þar ofan í. Fyrir mikla mildi varð fáum meint af, en nú er ýmsum nóg boðið og engum verður liðin sú iðja að fíflast frekar með grunnvatnið. Því er útlit fyrir að 60 árum eftir að Collstrop hóf sína löngu sögu umhverfishryðjuverka verði loksins gripið í taumana.

Staðsetningin sjálf er þó ekki síður áhugaverð í því ljósi sem ég dró upp í upphafi pistilsins. Það er einsog það eigi ekki af fólkinu hérna að ganga. Meðan garðarnir liggja í órækt í frumskógarbælinu miðju og húsin eru látin drabbast niður að því marki að loks verði hægt að rífa þau og hreinsa Gellerup af öllu dekkra en meðalsólstrandagæja jaðrar það við að bíta hausinn af skömminni þegar hvítir kapítalistar taka upp á því að grafa eiturefnin sín á jaðri byggðarinnar. Innflytjendur fá víst nóg af fyrirmælum frá hvítri yfirstétt hvernig þeir skuli haga sínu lífi og átrúnaði þótt ekki sé líka ráðist á þá í eigin bakgarði án dóms og laga. Auðvitað er þetta algerlega ólíðandi sama hver verður fyrir, en ekki síst í því samhengi nákvæmlegahver fórnarlömbin eru, eina ferðina enn, er það einlæg ósk mín að forstjórar Collstrop verði dregnir til ábyrgðar og fyrirtækið svipt starfsleyfi í Danmörku.

Kannski yrði það skref í átt þeirrar óskar lögreglunnar að íbúar Gellerup virði og treysti á yfirvöld. Skyldi þó engan undra þótt ýmsum hér þyki lítið til þeirra koma einsog komið er fram við fólkið, og meðan fjölmiðlar hræsna um frumskógarlögmálið.

Birtist fyrst á Smugunni 8. október.

Skildu eftir svar

Netfang þitt verður ekki birt. Nauðsynlegir reitir eru merktir *