Ég gleymdi alveg að minnast á það hér í gær að þá voru 350 ár liðin síðan Danir töpuðu orrustunni um Skán, Halland og Blekinge. Friðrik III og Karl X Gustav undirrituðu í kjölfarið Hróarskeldufriðarsamkomulagið sem leitt hefur til þess að friður hefur ríkt milli Dana og Svía síðan þá, svona að mestu allavega. Fyrir okkur íslendinga kann þetta friðarsamkomulag að hafa haft meiri áhrif en menn halda.
Sú stutta saga sem ég segi hér hefst fyrir 350 árum, sama ár og stríðinu lauk. Ungum íslenskum stúdent, Jóni Rúgman var vikið úr Hólaskóla um þetta leyti. Hann hélt til náms í Kaupmannahöfn með dönsku skipi en varð fyrir því óláni að skipinu var rænt af Svíum. Hann kemur að landi í Gautaborg og komast Svíar að því að hann hefur handrit í fórum sínum. Það voru því verðmæti í stráksa enda ekki á hvers manns færi að lesa handrit. Ekki var verra að eitt af þeim handritunum sem Jón var að lesa var Gautreks saga, saga fornra konunga Svía.
Jón kemur sem sagt að landi í Gautaborg en fer fljótlega til Uppsala þar sem hann vann að þýðingu á handritum yfir á sænsku. Hann ferðast m.a. til íslands til þess að verða sér úti um fleiri handrit. írið 1664 kemur Gautreks saga út í Svíþjóð á sænsku og er það fyrsta útgáfan á íslenskri bók erlendis. Á þessum tíma ríkti friður á milli Svía og Dana eins og áður sagði en ríkin kepptust við að sýna mátt sinn á annan hátt, m.a. í því hvort ríkið ætti sér glæstari sögu.
íslensk handrit voru því ekki eingöngu vinsæl meðal Svía heldur söfnuðu Danir þeim einnig, enda tilheyrði ísland dönsku krúnunni. í íslensku handritunum leyndust upplýsingar um forna konunga Norðurlandanna sem skiljanlega voru gífurleg verðmæti. Voru það fornaldarsögurnar sem voru í mestum metum enda litið á þær sem sannsöguleg verk. íhuginn á íslendingasögunum var ekki svo mikill, en óhætt er að segja að hann hafi kviknað seinna og er áhugi fræðimanna og almennings hvað mestur á því sviði í dag.