Mánaðarskipt færslusafn fyrir: júlí 2011

Anders Breivik og aðalatriði kaldastríðshratsins

Það tók berserki íslenskrar stjórnmálaumræðu ekki langan tíma að átta sig á mikilvægasta atriðinu varðandi ásetning og ástæður Anders Breivik (ABB) fyrir voðaverkum sínum á föstudaginn. Nú skal rifist um hvort að maðurinn sé hægra megin í pólitík, eins og hann sjálfur heldur fram, eða vinstra megin. Á bloggum, á Facebook og í rotþróm ræða menn nú þetta lykilatriði.

Aðal röksemdarfærsla þeirra sem mótmæla því að ABB hafi verið hægrimaður virðist vera að skilgreina nasisma og nýnasisma sem vinstri stefnur. Ég nenni þeirri umræðu ekki, hún er jafn leiðinleg og hún er tilgangslaus í þessu tilfelli því að ABB var einfaldlega ekki nasisti eða nýnasisti. Ég hef hvergi séð fjallað um hvaða skoðanir hann hafði í efnahagsmálum en sá málstaður sem hann vildi koma á framfæri með voðaverkunum er andstaða við fjölmenningarstefnuna sem hann telur að sé að spilla hreinni menningu og samfélögum hér á vesturlöndum með sífelldum innflutning á múslimum. Grunninn að þessari fjölmenningarstefnu taldi ABB sig finna í marxisma/sósíalisma sem gripið hefði verið til til að hefta útbreiðslu fasisma.

Hvar á hinu pólitíska litrófi hefur nú fólk með svipaðar skoðanir, einhvers konar menningarlega íhaldssemi, verið staðsett hingað til? Er það ekki frekar til hægri? Og erum við ekki vön því að þeir sem að fyrirlíta vinstri stefnu séu frekar flokkaðir til hægri í pólitík?

Ég átta mig ekki almennilega á því af hverju hægri menn, og svo að það sé nú á hreinu þá er ég sjálfur hægra megin við miðju í pólítik, hér á landi bregðast sumir svona illa við því að bent sé á þá staðreynd að ABB var hægri maður í pólitík. Segir það eitthvað um mig og mínar skoðanir að þær séu taldar vera sömu megin við einhvern ímyndaðan miðpunkt og skoðanir þessa hryðjuverkamanns? Jafnvel þó að þær gætu ekki verið ólíkari? Nei, auðvitað ekki. Og þess vegna gæti mér ekki verið meira sama þó að mogginn, MOGGINN FOR KRÆING ÁT LÁD!, bendi á að þarna hafi verið hægrimaður á ferðinni. Auðvitað eru til öfgaskoðanir á mínum væng stjórnmálanna, er einhver svo barnalegur að halda að svo sé ekki?

En það er samt eitthvað svo ótrúlega hallærislegt við þessa umræðu, og þá meina ég frá báðum hliðum. Í stað þess að einbeita sér að hatrinu sem vellur út úr manifestói ABB, sem að aðgerðir hans snerust um að koma á framfæri, og velta því fyrir sér hvernig hægt sé að tækla þessa öfga sem og aðra er verið að reyna að færa til merkimiða.

Á meðan að næsta sprengja telur niður, sprengja sem gæti jafnvel sprungið á Íslandi, standa gamlir (og ungir) útverðir kalda stríðsins í hring og rífast um hvort að miðinn á sprengjunni sé blár eða rauður.

Stjórnlagaráðsfulltrúar, að gefnu tilefni

Svo virðist sem að „lending“ Stjórnlagaráðs hvað varðar ákvæði um ríkiskirkju sé sú að tryggja stöðu ríkiskirkjunnar áfram. Nú er ákvæðið komið með sinn eigin kafla sem heitir „Þjóðkirkjan“ og er hann í þeim hluta tillagna Stjórnlagaráðs sem fjallar um undirstöður samfélagsins. Ég er eiginlega að hugsa um að endurtaka þetta svo að það fari ekki á milli mála hver millileiðin á milli þess að hafa ríkiskirkju í stjórnarskrá og að aðskilja ríki og kirkju er í augum stjórnlagaráðsfulltrúa: Í kafla sem fjallar um undirstöður þjóðfélagsuppbyggingarinnar hér á landi er sérstakur kafli sem heitir „Þjóðkirkjan“.

Í kaflanum segir að alþingi eigi að ákveða, og nú ætla ég að feitletra, kirkjuskipan, og nú breyta um lit til áherslu, ríkisins!

Ennfremur að allt sem alþingi ákveði í þessum málum verði að fara í þjóðaratkvæði, sem er engin breyting frá því sem nú er.

Ég ætla að vitna í orð nokkurra valinkunnra einstaklinga sem féllu merkilegt nokk á sérstakri síðu ríkiskirkjunnar um stjórnlagaþing sem nú virðist hafa verið tekin niður af einhverjum ástæðum:

Já, ég tel þörf á að breyta 62.grein stjórnarskrárinnar. Ég vil tryggja trúfrelsi á Íslandi þannig að allir einstaklingar hafi jafna möguleika á iðka þá trú sem þeir kjósa.
Hver er afstaða þín til núverandi sambands ríkis og þjóðkirkju?

Ég vil afnema það samband sem í dag ríkir á milli ríkis og þjóðkirkjunnar.

-Ástrós Gunnlaugsdóttir

Að minni hyggju er ekki aðeins verið að tala um að gera breytingar á stjórnarskrá heldur að semja og setja nýja. Í samræmi við það falla allar greinar hinnar gömlu úr gildi og verða tæpast endurskrifaðar óbreyttar í hina nýju. Trúfrelsi finnst mér svo sjálfsagt að það hljóti að heyra undir almenna frelsisskilmála. Því tel ég að fella beri greinina burt án þess að nokkur ákvæði komi í hennar stað.

-Erlingur Sigurðarson

Ég tek það einfaldlega tímaskekkju að ein kirkjudeild njóti sérstaks stuðnings ríkisins. Meðan svo er get ég ekki séð að fullt trúfrelsi ríki í landinu, þar eð sú kirkjudeild mun ævinlega hafa mikið forskot á aðrar kirkjudeildir og önnur trúfélög.

-Illugi  Jökulsson

Ég hygg að væru menn að skrifa stjórnarskrána frá grunni í þá væri
afar ólíklegt að lagt yrði til að ein trúarskoðun eða eitt trúfélag
yrði tilgreint sérstaklega með hætti sem nú er gert. Mér fyndist því
eðlilegt að þessi umrædda grein myndi víkja úr stjórnarskráni. Í því
felst ekki árás á þá trúarskoðun eða það trúfélag heldur, heldur
byggist þetta á þeirri skoðun að ríkið eigi að vera hlutlaust þegar
kemur að trúmálum.

-Pawel Bartosek

Auk ofangreindra lýstu Freyja Haraldsdóttir, Ómar Ragnarsson, Silja Bára Ómarsdóttir, Vilhjálmur Þorsteinsson Þórhildur Þorleifsdóttir og Örn Bárður Jónsson* því yfir að þau teldu að aðskilja ætti ríki og kirkju. Glöggir sjá að hér er um meirihluta að ræða innan stjórnlagaráðs.

Það tekst kannski einhverjum að það sem hér er vitnað í að ofan, auk almennra yfirlýsinga um stuðning við aðskilnað ríki og kirkju, ríma við „lendingu“ stjórnlagaráðs. Ég get það ekki. Mér finnst niðurstaðan lykta af því að látið hafi verið undan ríkiskirkjusinnum til að halda einhvern frið. Í leiðinni var vilji meirihluta þjóðarinnar, meirihluta stjórnlagaráðs og tveggja þjóðfunda hundsaður. Það eru mikil vonbrigði.

*Túlkun Arnar Bárðar á þessu er þó frekar skrýtin. Hann telur aðalatriðið að ríkið hætti að skipta sér af innri málum kirkjunnar, að hún stjórni sér sjálf, og að það hafi nú þegar náðst í gegn. Hann vill áfram að ríkið fjármagni kirkjuna.

Sjálfskaparvíti borgarinnar

Í Mogga í dag er sagt frá því að leikskólakennurum fari nú fækkandi í leikskólum Reykjavíkurborgar. Af hverju ætli það sé nú?

Gæti það verið af því að borgin ákvað að hunsa óánægjuraddirnar sem upp komu vegna illa ígrundaðra niðurskurðaráætlana í leik- og grunnskólum? Að einhverjum hafi blöskrað að faglegi grundvöllurinn hafi verið ein rannsókn, framkvæmd af formanni starfshópsins sem lagði til niðurskurðinn, sem tók ekki til sambærilegra ytri aðstæðna? Að það hafi hleypt illu blóði í fólk að málið var ekki betur ígrundað en það að ekki lá fyrir hvað hver sameining myndi spara? Að það eina sem lagt hafi verið til grundvallar sameiningu skólastofnanna hafi verið landakortið en ekki hvort að þær hafi verið hugmyndafræðilega líkar?

En að þetta hafi verið gert á sama tíma og leikskólakennarar standa í kjaraviðræðum eftir að hafa verið samningslausir frá 2008? Gæti það hafa haft einhver áhrif á langlundargeðið?

Þegar ákvarðanir eru teknar verður að vega og meta hverjar afleiðingarnar geta orðið. Borginni var gert ljóst hverjar afleiðingar þessara aðgerða gætu orðið. Fórnarkostnaðurinn var augljós þeim sem vildu á annað borð vita af honum.

Sú staða sem blasir við borgaryfirvöldum í dag er algjörlega þeim sjálfum að þakka. Verði þeim að góðu.