Nú hefur komið í ljós að við berum öll ábyrgð á íslensku bönkunum. Ég er viss um að fólk hafi almennt ekki gert sér grein fyrir því þegar þeir voru einkavæddir og útrásin var í sem mestum gangi að allt væri þetta gert á okkar ábyrgð og ef illa færi myndu skuldirnar lenda á þjóðinni. Ég gerði mér a.m.k. ekki grein fyrir því og taldi í fáfræði minni að þetta kæmi mér ekki við.
Ég hef verið að skoða gamlar bloggfærslur hjá mér og rakst m.a. á þessa frá 31. desember 2003. (Titillinn er bara stafaruna þar sem ég bloggaði í Blogger þá og var ekki með titla á færslum. Það sem vakti áhuga minn var þessi kafli:
„Það virðist vera sem Pétur Blöndal átti sig ekki á tilganginum með svona sameignarfélögum eins og SPRON. Það skiptir engu máli þó að tveir þriðju hlutar hagnaðarins af sölunni renni í einhvern sjóð til styrktar menningarmálum. Tilgangur hlutafélaga er að skila hluthöfum hagnaði. Tilgangur sameignarfélaga er hins vegar að þjónusta viðskiptavini sína án þess að fara á hausinn. Þessi grundvallarmunur á tilgangi félaganna er kannski ekki alltaf sýnilegur á yfirborðinu en ég held að hann hljóti að vera hluti þess að Sparisjóðirnir hafa verið þau fjármálafyrirtæki sem fólk er ánægðast með í gegnum tíðina. Ég er t.d. mjög ánægður með SPRON. Ég var áður hjá Íslandsbanka og þarna er ólíku saman að jafna.“
Ég virðist m.ö.o. hafa verið mjög á móti því að stofnfjáreigendur sparisjóða gætu farið með stofnfé sitt eins og hlutabréf.
í færslu skömmu áður, 24. nóvember 2003, segi ég í fávisku minni: „Nú tala allir um Kaupþing-Búnaðarbanka og hneykslast stórum. Ekki má ég vera minni maður. Þetta kemur mér samt ótrúlega lítið við þar sem ég er ekki í viðskiptum við þennan banka.“ (Þarna var um að ræða bónusa sem stjórnendur bankans tóku sér og urðu m.a. til þess að Davíð Oddsson fór og tók út peninginn sinn). Ég lýsi s.s. hneykslun minni á siðleysinu sem í þessu felst (kannski ekki í þessari færslu en öðrum skrifuðum á svipuðum tíma) en tel að þetta komi mér í raun ekkert við. Nú hefur komið á daginn að það gerði það svo sannarlega.
Ég er ekki að draga þessar bloggfærslur fram til að geta sagt: Na, na, na, bú, bú. Ég sagði ykkur þetta. Ég veit að það voru margir á sömu skoðun og ég á þessum tíma, þ.e. að athæfi auðmannanna væri siðlaust en kæmi okkur í raun lítið við og við gætum lítið annað gert en að hneykslast úti í horni. Minni á þetta vegna þeirrar umræðu sem ég hef orðið var við að allir hafi tekið þátt í vitleysunni, lofsungið framtaksemina og áræðnina og við séum því samábyrg fyrir hruninu.
Ætli einkavinavæðing bankanna hefði gengið öðruvísi fyrir sig ef almenningur hefði vitað hvaða ábyrgð hann bar á þeim? Ef fólk hefði almennt vitað að það myndi sitja uppi með skuldirnar ef siðleysingjarnir færu á hausinn með allt saman? Ég held það.
Núna höfum við fengið fréttir af því að kröfuhafar í Kaupþingi og Glitni eigi að fá að yfirtaka bankana upp í kröfur. Um þessa kröfuhafa fáum við lítið að vita og heyrst hefur að þetta séu að stórum hluta erlendir vogunarsjóðir, s.s. ekki gamlar og virtar bankastofnanir, heldur áhættufjárfestar í líkingu við þá sem komu okkur á kaldan klaka. Eiga þeir að fá að reka bankana áfram á íslenskum bankaleyfum á ábyrgð íslensku þjóðarinnar? Eigum við aftur að bera klafann af því ef þeir renna á rassinn með allt draslið? Ef svo er þá verð ég fyrir mitt leyti að segja nei takk. Ef kröfuhafar eiga að fá bankana upp í skuldir verður að fylgja sá fyrirvari að þeir komi þeim úr landi og reki þá á erlendum bankaleyfum. Við eigum ekki að láta einkaaðila fá að leika sér í Matador (Monopoly) á ábyrgð almennings.
Menn tala eins og það sé náttúrulögmál að það verði að koma bönkunum aftur úr eigu ríkisins. Það getur verið að ríkisbankarnir gömlu hafi verið fyrirgreiðslustofnanir og hluti af hinu pólitíska valdi. Það getur líka verið að stjórnir þeirra hafi verið spilltar og þjónusta við venjulegt fólk óviðunandi. Ég þori hins vegar að fullyrða að gömlu ríkisbankarnir hefðu ekki ráðist í sömu útrás og fjárhagslegu fífldirfsku og einkabankarnir gerðu. Það að eitthvað hafi verið gallað þýðir ekki að ekki megi reyna að bæta það.
Mín tillaga er sú að bankarnir verði áfram í eigu ríkisins eða, ef annað er ógerlegt, að kröfuhafar fái að hirða þá og fara með úr landi og ríkið stofni þá nýjan banka, alveg frá grunni, skuldlausan.