Ný Stjórnarskrá 2 – Undirstöður

Hér er hægt að lesa 1. kafla tillögunnar að nýrri stjórnarskrá sem heitir: Undirstöður.
Við skulum lita á þessar 5 greinar sem eiga að vera undirstöður Lýðveldisins:

1. gr. Stjórnarform
Ísland er lýðveldi með þingræðisstjórn.

Þetta er í­ raun samhljóða núverandi 1. grein: „Ísland er lýðveldi með þingbundinni stjórn“ bara aðeins annað orðalag. Þarna er samt fyrsti ásteitingarsteinn minn við nýju stjórnarskránna. Mér finnst nefnilega sá siður að Alþingi kjósi rí­kisstjórn og rí­kisstjórn verði að hafa meirihluta á Alþingi ekki hafa gefist sérstaklega vel. Þetta er fyrirkomulag sem leiðir til algers tangarhalds rí­kisstjórna á þinginu og yfirtöku þess á löggjafarvaldinu. Þing sem er þannig algerlega háð rí­kisstjórn hefur ekkert vald yfir henni og á mjög erfitt með að sinna eftirlitshlutverki sí­nu gagnvart framkvæmdavaldinu.

Næsta grein er svohljóðandi:

2. gr. Handhafar rí­kisvalds
Alþingi fer með löggjafarvaldið í­ umboði þjóðarinnar.

Þetta er einfaldlega rangt þar sem þetta stangast á við fyrstu greinina í­ þessum kafla. Þar sem er þingræðisstjórn ræður stjórnin yfir þinginu og fer þ.a.l. bæði með framkvæmda- og löggjafarvald. Þannig er það í­ núverandi stjórnarskrá og þannig verður það áfram m.v. þetta. Eina leiðin til að koma í­ veg fyrir yfirtöku rí­kisstjórnar á löggjafarvaldinu er að kjósa hana í­ sérstakri kosningu og meina henni að leggja lög fyrir þingið. Jafnvel gæti rí­kisstjórn þurft að leggja fjárhagsáætlun fyrir þingið sem myndi svo setja fjárlög út frá henni. í dag kemur öll lagasetning frá ráðuneytunum og þannig verður það áfram m.v. þessi drög að stjórnarskrá.
Allt í­ lagi, áfram heldur þessi grein:

Forseti Íslands, ráðherrar og rí­kisstjórn og önnur stjórnvöld fara með framkvæmdarvaldið.
Hæstiréttur Íslands og aðrir dómstólar fara með dómsvaldið.

Upptalningin á því­ hvaða vald ráðherrar, rí­kisstjórn og önnur stjórnvöld fara með er reyndar ófullkomin m.v. það sem sagði á undan um löggjafarvaldið. Ennþá er einnig gert ráð fyrir að ráðherra skipi dómara. í þessum drögum er ekki einu sinni gert ráð fyrir að Alþingi þurfi að samþykkja þá skipan (sem raunar hefði engu skipt þar sem rí­kisstjórnin á að hafa meirihluta á Alþingi). Dómsvaldið er því­ í­ raun í­ höndum ráðherra lí­ka. Þannig má umorða 2. grein í­ heild sinni svona: „Allt vald er í­ höndum formanna þeirra flokka sem mynda rí­kisstjórn hverju sinni.“ s.s. engin breyting á því­ sem kollkeyrði landið.

Næsta grein:

3. gr. Yfirráðasvæði
Íslenskt landsvæði er eitt og óskipt. Mörk í­slenskrar landhelgi, lofthelgi og efnahagslögsögu skulu ákveðin með lögum.

Jú, jú, allt í­ lagi. Kemur í­ veg fyrir að Vestmannaeyjar lýsi yfir sjálfstæði en só vatt? E.t.v. ekki lýðræðislegasta stjórnarskrárgrein sem hægt er að hugsa sér.

4. gr. Rí­kisborgararéttur
Rétt til í­slensks rí­kisfangs öðlast þeir sem eiga foreldri með í­slenskt rí­kisfang. Rí­kisborgararéttur verður að öðru leyti veittur samkvæmt lögum.
Engan má svipta í­slenskum rí­kisborgararétti.
Íslenskum rí­kisborgara verður ekki meinað að koma til landsins né verður honum ví­sað úr landi. Með lögum skal skipað rétti útlendinga til að koma til landsins og dveljast hér, svo og fyrir hvaða sakir sé hægt að ví­sa þeim úr landi.

Hef svo sem engar athugasemdir þannig, en örfáar spurningar. Það að rí­kisborgararéttur sé veittur skv. lögum, þýðir það að Alþingi getur haldið áfram að veita rétt tengdum útlendingum rí­kisborgararétt meðan aðrir þurfa að bí­ða árum saman? Af hverju má ekki svipta menn rí­kisborgararétti? Kemur ákvæðið um að í­slenskum rí­kisborgara verði ekki ví­sað úr landi í­ veg fyrir að framsalssamningar virki?
Sí­ðasta greinin í­ þessum kafla:

5. gr. Skyldur borgaranna
Stjórnvöldum ber að tryggja að allir fái notið þeirra réttinda og þess frelsis sem í­ þessari stjórnarskrá felast.
Allir skulu virða stjórnarskrá þessa í­ hví­vetna, sem og þau lög, skyldur og réttindi sem af henni leiða.

Þarna er sagt að stjórnvöld skuli fara eftir þessari stjórnarskrá og allir þegnar landsins lí­ka. Þarf virkilega að setja ákvæði um það í­ lög og stjórnarskrár að það eigi að fara eftir þeim? Allt í­ lagi ákvæði en að mí­nu mati algerlega tilgangslaust.

Niðurstaða: Þessi drög staðfesta yfirráð framkvæmdavaldsins, og þar með tveggja til þriggja einstaklinga í­ einu, yfir öllum valdsviðum landsins. Þetta fyrirkomulag leiddi landið út í­ þær ógöngur sem við lentum í­ og mun gera það aftur. Vonbrigði mí­n yfir því­ að ekki skuli skilið betur á milli valdsviðanna í­ þessum drögum eru gí­furleg. Þar sem það er ekki gert verða aukinheldur flest ákvæði sem á eftir fylgja í­ þessum drögum ómarkverð því­ þau verður að skoða í­ því­ ljósi að í­ þessum kafla er búið að festa fámennisstjórnræðið í­ stjórnarskrá. Allt tal um eftirlitshlutverk, sjálfstæði dómstóla, rannsóknarnefndir o.s.frv. er með þessum kafla gert tilgangslaust.
Þessi kafli er fyrst og fremst ástæða þess að ég mun aldrei geta samþykkt þessi drög í­ þjóðaratkvæðagreiðslu.